Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Aprzecieżwywózkibyłyzdarzeniemtakbezprecedensowym,
żewsierpniuiwrześniu1942r.stałysięjednymzulubionychtematów
rozmów.Niemcywymienialisięmiędzysobąinformacjamioich
przebiegu,toteżbezwiększegoproblemupotrafiliokreślićskalę
mordów,przynajmniejwodniesieniudowarszawskichŻydów.Nawet
jeżelipoczątkowobyliraczejsceptyczniiniechcieliuwierzyć,żemają
doczynieniazludobójstwem53,towkońcuprzyjęlidowiadomościfakt,
żeŻydzisąuśmiercaniprzyużyciuspalin
samochodowych54.Charakterystycznejestto,żewodniesieniu
doZagładyraczejnieużywanosłowa„mord”,zwyklezastępowano
jeinnymiterminami–począwszyodeufemizmów
ażdorozpowszechnionegogłówniewśródczłonkówzałogi
SSpowiedzenia„zrobićznichmydło”55.Wkażdymraziewśród
Niemców,którzywdrugiejpołowie1942r.przebywaliwWarszawie,
niebyłonikogo,ktoniebyłbydobrzepoinformowanyotych
wydarzeniach–każdymusiałzauważyć,żeobszargetta
pozamordowaniuwiększościjegomieszkańcówznaczniesię
zmniejszył56.Równieżpo1942r.ciekawscyturyści,którzytęsknili
zazwiedzaniemgetta,bardzoszybkootrzymywaliprecyzyjne
informacjenatematdeportacjiieksterminacji,wskutekczegosetki
tysięcyżołnierzyzatrzymującychsięwmieściepodrodzenafront
dowiedziałosięosystematycznychiprzemysłowychmordach
dokonywanychnawarszawskichŻydach.Wiedzianotakże
oeksterminacjiŻydówzpobliskichmiasteczek,takichjakSiedlce.
WłaśniewtejmiejscowościniemieckiżołnierzJohannesHennigw1942
r.zrobiłzdjęciegrupieŻydów,któraobładowanaciężkimbagażem,
podążaławkierunkudworca.Nauwagęzasługujeodręcznykomentarz
umieszczonynaodwrociefotografii:„WydalenieŻydówprzemocą
dokomórgazowych”57.
Równieżsamsposób,wjakiprzeprowadzanodeportacje,był
przedmiotemrozmówokupantów,ponieważtowarzyszących
wysiedleniom„wstrząsającychscen”58,takichjakbrutalnezaganianie
imasowerozstrzeliwanieŻydów,właściwieniemożnabyłozatuszować.
Niemcy,którzywtymczasie„odwiedzali”dzielnicężydowską,nawet
piętnaścielatpóźniejopowiadalio„nieustającychrozstrzeliwaniach”
