Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DanielReiser
HerzogandZefatAcademicColleges
daniel.reiser@mail.huji.ac.il
Pisarstwowcieniuśmierci:rękopisrabina
Szapiry„Kazaniazlatszału”wperspektywie
psychologicznejifenomenologicznej
Streszczenie
Analizafilologicznarękopisu„Kazańzlatszału”pokazuje,żekazaniapowstawaływarstwa
powarstwie,jedendowódnastępowałpodrugim.Natekściemanuskryptujestwidocznawstępna
korektasłowausunięteprzezprzekreślenie,adodanesłowaizdaniaumieszczononad
zapisanymiwcześniejlubusuniętymi.Kolejnepoprawkiwprowadzonoprzezdodaniestrzałek
prowadzącychdotekstuuzupełniającegonamarginesachstrony.Nietylkotreść,lecztakżeukład
graficznyrękopisuwskazujenawyjątkowezjawiskopsychologiczne.Wielekomentarzynapisano
namarginesiepodkoniec1942r.,kiedyautormiałjużpełnąświadomość,żezmniejszająsięjego
szansenaprzeżycieiżepolskieżydostwozostanieunicestwione.Wtakiejsytuacjidokonywałzmian
wtekście,warstwapowarstwie,częstobyłytodrobnezmiany(zrodzajumęskiegonażeński,liczba
pojedynczazamiastliczbymnogiejitp.),wszystkorównolegledogorzkiejrzeczywistościnazewnątrz
jesttoniezwykłezjawiskoludzkie.Ktoświe,żeumrze,straciłjużcałąrodzinę,icorobi?Korekty
iredakcjęswoichkazań!Cowięcej,postępujetak,chociażniemapewności,żekazaniazostaną
odnalezionewprzyszłościikiedykolwiekukażąsiędrukiem.Takizapisjestdowodemżyciamiędzy
dwiemaskrajnościamizjednejstronyśmiercią,któraniszczywszystko,azdrugiejstrony
twórczościąliteracką,nowymżyciem.AutorartykułuanalizujegettowepismarabinaShapiry
wświetlemodelipsychologicznychifenomenologicznychopracowanychprzezErnestaBeckera,
ViktoraFrankla,LwaSzestowaiinnych,umieszczającdokonaniarabinaShapirywuniwersalnym
kontekścieludzkim,anietylkożydowskim.
Słowakluczowe
rabinKalonimusKalmanSzapiro,kazania,gettowarszawskie,teoriaopanowywaniatrwogi,filozofia
rozpaczy
Abstract
Philologicalexaminationofthemanuscript“sermonsfromtheyearsofrage,”showsthatthe
sermonswereproducedlayerbylayer,oneproofsucceedinganother.Initialproofingappearsinthe
bodyofthemanuscripttext;wordsaredeletedbybeingcrossedout,andaddedwordsand
sentencesareplacedatopexistingordeletedwords.Furtherproofingisdonebyaddingarrows
toindicatesupplementaltextinthemarginsofthepage.Thegraphiclayoutofthemanuscript,
inadditiontothecontent,pointstoanexceptionalpsychologicalphenomenon.Manycomments
werewrittenonthemarginsofthemanuscriptattheendof1942,whenitwasalreadycleartothe
authorthathischancesofsurvivalwerediminishing,andthatPolishJewrywouldbeannihilated.
Insuchasituation,makingchangesintext,layeroverlayer,andoftenminorchanges(male-female,
singular-plural,etc.),allinparalleltothebitterrealityoutsideisanextraordinaryhuman
phenomenon.Apersonknowsheisgoingtodie,hehasalreadylosthisentirefamily,andwhatdoes
hedo?Correctionsandeditinghissermons!Moreover,thisisdonewhilethereisnocertaintythat
thesermonswillbefoundinthefutureandthattheywilleverbepublished.Sucharecording
isanevidenceoflifewithtwoextremesontheonehand,deaththatdestroyseverything,and
ontheotherhand,aliterarycreationanewlife.ThispaperexaminesRabbiShapira’sGhetto
writingsinlightofpsychologicalandphenomenologicalmodelsdevelopedbyErnestBecker,Viktor
Frankl,LevShestovandmore,puttingRabbiShapira’sscholarshipinauniversalhumanandnotjust
Jewishcontext.
Keywords
RabbiKalonymusKalmanShapira,sermons,theWarsawghetto,terrormanagementtheory,
philosophyofdespair