Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 15 R. 2019

Tadeusz Bartoś, Krzysztof Bielawski, Przemysław Czapliński, Krzysztof Dubiński, Havi Dreifuss, Esther Farbstein, Maria Ferenc, Sabina Giergiel, Martyna Grądzka-Rejak, Kamil Kijek, Adam Kopciowski, Piotr Kowalik, Krawcowicz Barbara, Grzegorz Krzywiec, Łukasz Krzyżanowski, Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Jacek Leociak, Dariusz Libionka, Julia Machnowska, Stanisław Obirek, Jan Olaszek, Alicja Podbielska, Wojciech Rappak, Daniel Reiser, Grzegorz Rossoliński-Liebe, Roma Sendyka, Adam Sitarek, Joanna To

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-63444-68-6

DOI:

Wydawnictwo:

Centrum Badań nad Zagładą Żydów

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

693

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Bartoś, Tadeusz; Bielawski, Krzysztof; Czapliński, Przemysław; Dubiński, Krzysztof; Dreifuss, Havi; Farbstein, Esther; Ferenc, Maria; Giergiel, Sabina; Grądzka-Rejak, Martyna; Kijek, Kamil; Kopciowski, Adam; Kowalik, Piotr; Barbara, Krawcowicz; Krzywiec, Grzegorz; Krzyżanowski, Łukasz; Kuczyńska-Koschany, Katarzyna; Leociak, Jacek; Libionka, Dariusz; Machnowska, Julia; Obirek, Stanisław; Olaszek, Jan; Podbielska, Alicja; Rappak, Wojciech; Reiser, Daniel; Rossoliński-Liebe, Grzegorz; Sendyka, Roma; Sitarek, Adam; To, Joanna. Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 15 R. 2019. Red. Libionka, Dariusz; Engelking, Barbara; Haska, Agnieszka; Janczewska, Marta; Skibińska, Alina; Petelewicz, Jakub; Leociak, Jacek; Majewska, Justyna . Warszawa: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2019, 693 s. ISBN 978-83-63444-68-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Bartoś, T.

A1 Bielawski, K.

A1 Czapliński, P.

A1 Dubiński, K.

A1 Dreifuss, H.

A1 Farbstein, E.

A1 Ferenc, M.

A1 Giergiel, S.

A1 Grądzka-Rejak, M.

A1 Kijek, K.

A1 Kopciowski, A.

A1 Kowalik, P.

A1 Barbara, K.

A1 Krzywiec, G.

A1 Krzyżanowski, Ł.

A1 Kuczyńska-Koschany, K.

A1 Leociak, J.

A1 Libionka, D.

A1 Machnowska, J.

A1 Obirek, S.

A1 Olaszek, J.

A1 Podbielska, A.

A1 Rappak, W.

A1 Reiser, D.

A1 Rossoliński-Liebe, G.

A1 Sendyka, R.

A1 Sitarek, A.

A1 To, J.

A2 Libionka, D.

A2 Engelking, B.

A2 Haska, A.

A2 Janczewska, M.

A2 Skibińska, A.

A2 Petelewicz, J.

A2 Leociak, J.

A2 Majewska, J.

T1 Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 15 R. 2019

PB Centrum Badań nad Zagładą Żydów

PP Warszawa

YR 2019

SN 978-83-63444-68-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 217390, author = "Bartoś, Tadeusz and Bielawski, Krzysztof and Czapliński, Przemysław and Dubiński, Krzysztof and Dreifuss, Havi and Farbstein, Esther and Ferenc, Maria and Giergiel, Sabina and Grądzka-Rejak, Martyna and Kijek, Kamil and Kopciowski, Adam and Kowalik, Piotr and Barbara, Krawcowicz and Krzywiec, Grzegorz and Krzyżanowski, Łukasz and Kuczyńska-Koschany, Katarzyna and Leociak, Jacek and Libionka, Dariusz and Machnowska, Julia and Obirek, Stanisław and Olaszek, Jan and Podbielska, Alicja and Rappak, Wojciech and Reiser, Daniel and Rossoliński-Liebe, Grzegorz and Sendyka, Roma and Sitarek, Adam and To, Joanna", editor = "Libionka, Dariusz and Engelking, Barbara and Haska, Agnieszka and Janczewska, Marta and Skibińska, Alina and Petelewicz, Jakub and Leociak, Jacek and Majewska, Justyna", title = "Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 15 R. 2019", publisher = "Centrum Badań nad Zagładą Żydów", year = "2019", address = "Warszawa", isbn = "978-83-63444-68-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Bartoś, Tadeusz

AU - Bielawski, Krzysztof

AU - Czapliński, Przemysław

AU - Dubiński, Krzysztof

AU - Dreifuss, Havi

AU - Farbstein, Esther

AU - Ferenc, Maria

AU - Giergiel, Sabina

AU - Grądzka-Rejak, Martyna

AU - Kijek, Kamil

AU - Kopciowski, Adam

AU - Kowalik, Piotr

AU - Barbara, Krawcowicz

AU - Krzywiec, Grzegorz

AU - Krzyżanowski, Łukasz

AU - Kuczyńska-Koschany, Katarzyna

AU - Leociak, Jacek

AU - Libionka, Dariusz

AU - Machnowska, Julia

AU - Obirek, Stanisław

AU - Olaszek, Jan

AU - Podbielska, Alicja

AU - Rappak, Wojciech

AU - Reiser, Daniel

AU - Rossoliński-Liebe, Grzegorz

AU - Sendyka, Roma

AU - Sitarek, Adam

AU - To, Joanna

ED - Libionka, Dariusz

ED - Engelking, Barbara

ED - Haska, Agnieszka

ED - Janczewska, Marta

ED - Skibińska, Alina

ED - Petelewicz, Jakub

ED - Leociak, Jacek

ED - Majewska, Justyna

TI - Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 15 R. 2019

PB - Centrum Badań nad Zagładą Żydów

CY - Warszawa

PY - 2019

SN - 978-83-63444-68-6

ER -

Netografia (standard APA):

Bartoś, Tadeusz; Bielawski, Krzysztof; Czapliński, Przemysław; Dubiński, Krzysztof; Dreifuss, Havi; Farbstein, Esther; Ferenc, Maria; Giergiel, Sabina; Grądzka-Rejak, Martyna; Kijek, Kamil; Kopciowski, Adam; Kowalik, Piotr; Barbara, Krawcowicz; Krzywiec, Grzegorz; Krzyżanowski, Łukasz; Kuczyńska-Koschany, Katarzyna; Leociak, Jacek; Libionka, Dariusz; Machnowska, Julia; Obirek, Stanisław; Olaszek, Jan; Podbielska, Alicja; Rappak, Wojciech; Reiser, Daniel; Rossoliński-Liebe, Grzegorz; Sendyka, Roma; Sitarek, Adam; To, Joanna. Red. Libionka, Dariusz; Engelking, Barbara; Haska, Agnieszka; Janczewska, Marta; Skibińska, Alina; Petelewicz, Jakub; Leociak, Jacek; Majewska, Justyna. Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 15 R. 2019 [baza danych online] Warszawa: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2019 [dostęp: 03 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/zaglada-zydow-studia-i-materialy-nr-15-r-2019-tadeusz-bartos-krzysztof-217390.

II wojna światowa, holokaust, zagłada, Żydzi, stosunki polsko-żydowskie, Holocaust, zagłada Żydów, getto, Żydzi II wojna światowa, religia i Zagłada

Studia i opracowania źródłowe z oddawanego do rąk czytelników 15 numeru rocznika prezentują przede wszystkim sylwetki myślicieli religijnych, rabinów, a także po prostu wierzących Żydów działających w czasie wojny oraz ich pisma: komentowane i pod...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-63444-68-6

DOI:

Wydawnictwo:

Centrum Badań nad Zagładą Żydów

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

693

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Strona tytułowa2
Strona redakcyjna4
Spis treści6
Od Redakcji8
In memoriam11
Kazik, Simcha Ratajzer, a później Simcha Rotem (10 lutego 1924, Warszawa – 22 grudnia 2018, Jerozolima)12
Studia14
Matys Gelman – nieznany przywódca nieznanego ruchu chasydzkiego w czasie Zagłady15
Pisarstwo w cieniu śmierci: rękopis rabina Szapiry „Kazania z lat szału” w perspektywie psychologicznej i fenomenologicznej46
„Jedynie bramy łez nie zamknęły się przed nami”. Bóg i Zagłada w listach lubelskiego rabina Hersza Majlecha Talmuda70
Zadziwiające milczenie polskiego Kościoła katolickiego o Holokauście90
Bełk i inne miejsca. Opowieść o dziesiętnikach-zastawnikach110
Postawy i zachowania Polaków wobec Żydów w czasie okupacji niemieckiej w publikacjach drugiego obiegu w PRL134
Bandera, masowa przemoc i odpowiedzialność. Czy Stepan Bandera był odpowiedzialny za zbrodnie popełnione przez OUN i UPA?173
Materiały199
Życie religijne na łamach „Gazety Żydowskiej”200
„…rozmawiałem z Bogiem (uśmiechacie się! tylko z nim mogę jeszcze rozmawiać!)”. Modlitewne lamentacje w pamiętniku Karola Rotgebera z getta warszawskiego219
Wokół jednego listu. Losy wiedeńskich chrześcijan w getcie łódzkim246
„A we mnie płonie duchowa świeca”. Rabin Josef Guzik i jego dziennik259
Dziennik270
Rabin Josef Lejb Gelernter ze Skępego i jego ślady w Archiwum Ringelbluma289
Prześladowcy Żydów przed Wojskowym Sądem Specjalnym Komendy Głównej AK w 1944 r.304
„To było między pierwszą a drugą”. Zabójstwo Róży Berger podczas pogromu w Krakowie 11 sierpnia 1945 r.336
Z warsztatów badawczych367
Erntefest – od etymologii do zastosowania368
Teodycea w czasie Zagłady. Wojenne kazania rabina Szlomy Zalmana Unsdorfera382
„Nie myśl, że to pisze obłąkany”. Listy rabina z Grabowa i jego misja informowania o Zagładzie403
Transport Kladovo i zagłada Żydów z serbskiego Šabaca421
„Nawet umarłym nie dali spokoju”. Destrukcja cmentarzy żydowskich na terenach obecnej Polski w latach 1933–1945433
Sprawy synagog i cmentarzy żydowskich tuż po wojnie w dokumentach Ministerstwa Administracji Publicznej456
Święta rodzina z Markowej: kult Ulmów i polityka historyczna474
Punkty widzenia499
Polskie państwo, polscy obywatele, polscy Żydzi. Kilka refleksji o książce Adama Puławskiego Wobec „niespotykanego w dziejach mordu”500
O faszyzmie w wersji polskiej i jego nieoczywistych dziejach raz jeszcze (na marginesie książki Szymona Rudnickiego Falanga. Ruch Narodowo-Radykalny1)520
Prawda i co dalej537
W jedności siła – złego. O etycznych konsekwencjach monoteizmów547
Jose Arturo Castellanos, George Mantello i salwadorskie certyfikaty565
Omówienia587
Religijny kicz holokaustowy. Zarys zjawiska588
Konieczny kierunek i ślepy zaułek w badaniach nad zagładą Żydów na terenach dawnej Drugiej Rzeczypospolitej603
Niewinni winni. Strategie bezpieczeństwa mnemonicznego w kraju po Zagładzie619
Recenzje633
Omer Bartov, Anatomy of a Genocide: The Life and Death of a Town Called Buczacz [Anna Wylegała]634
Piotr Forecki, Po Jedwabnem. Analiza pamięci funkcjonalnej [Agnieszka Haska]641
Monika Heinemann, Krieg und Kriegserinnerung im Museum. Der Zweite Weltkrieg in polnischen historischen Ausstellungen seit den 1980er-Jahren, 2017 [Zo646
Aleida Assmann, Ines Detmers (red.), Empathy and its Limits [Maria Ferenc]652
Tomasz Żukowski, Wielki retusz. Jak zapomnieliśmy, że Polacy zabijali Żydów [Olga Kaczmarek]659
Karolina Koprowska, Postronni. Zagłada w relacjach chłopskich świadków [Bartłomiej Krupa]664
David A. Mandelbaum, From Lublin to Shanghai. The Miraculous Exile of Yeshivas Chachmei Lublin [Adam Kopciowski]671
Stanisław Musiał, Wyrzut sumienia. Wokół relacji chrześcijańsko-żydowskich i polsko-żydowskich [Stanisław Obirek]678
Alicja Jarkowska-Natkaniec, Wymuszona wspólnota czy zdrada? [Jacek Chrobaczyński]680
Noty o autorach686
Kolofon693

95Wramachtrwającegoobecnieprojektubadawczegospisujesięróżnegrupyorazaktywnych

wnichmłodychchasydów.Dotychczasspisanodziesiątkigrup,któredziałaływponadtrzydziestu

miejscachiskupiałysetkimłodychmężczyzn.

96„Zaniechanie”jestpodstawowymterminemchasydyzmu,ajegokwintesencjęstanowiuznanie

nadrzędnejsiłyStwórcyibrakuwartościświatadoczesnego.Celemjestcałkowiteoddaniesięprzez

człowiekawoliBoga,nawetjeślidziejesiętokosztemosobistychpotrzebijestpostrzeganejako

sprzecznezrealiami,wktórychchasydżyje.Cowięcej,termintenzawierazaniechanie

samodzielnegobytu–zarównowodniesieniudocadyka,jakiwodniesieniudopotrzebogółu

społeczeństwa–zbudowanenapogardziewzględemsamegosiebie.

97Berman,

Me-Afelale-ora:sipurchajimlojeamenalsz-nakambi-mewakszejreeto.Szalom

DawidHorowic,ZecherCadikli-Wracha

…,s.12–16;Rubinsztajn,

We-Emunatchaba-lejlot

…,s.160.

98RabinMenaszeLubartow,ocalałyzlistySchindlera,wartykule

Giborejkoachosejdwaro

(„Ha-

Derech”707[1947],nr109[nisan],s.6,8,cyt.w:Farbsztejn,

Be-Seterraam

…,s.109).Dodatkowe

przykładyzob.Prager,

Elesze-lonichneu

…,s.149.Przywołanotamświadectwowujajednego

zmłodychchasydów,IsraelaMordechajaPinkosowicza,któryopowiedziałoichspotkaniupodczas

jednejzrzadkichwizytmłodzieńcawdomu(większośćczasuprzebywałonbowiemwukrytym

sztyblu):„byłwświątecznymnastroju,naprawdępodekscytowany[zaproponowałnapój],spojrzałem

naniegomocnozdumionyiotwarciezapytałem:«aczychłopacytacyjaktypotraﬁąpićwiniak?

Iwogóleradość,cóżonadaje?».Aonspojrzałnamniezpolitowaniemiostrymtonem

odpowiedział:«Mynieuznajemywrogiejwładzy,dlanasonanieistnieje,wogóleniebędziemysię

znimiliczyć,są,ajakbyichniebyło».Dalejwujrelacjonował,żezapytał,kogomanamyśli,mówiąc

«my»,iusłyszałwodpowiedzi,żechodziomłodychchasydówGer”.

99JechielJaakowWajnberg,

Szeelotwe-tszuwotsridejesz

,Jeruszalaim:Mosadha-RawKuk,763

[2003],s.134–179,237–238.

100„CałemuDomowiIzraelanakazanouświęcanieWielkiegoImienia[…].Wjakisposób?Kiedy

gojkażeŻydowizłamaćjednozprzykazańzapisanychwTorzelubbędziechciałgozabić–złamie

iniezostaniezabity,powiedzianobowiem:«ibędzieżyłwśródnich».[…]Oczymmowa?

Opozostałychprzykazaniach,zwyjątkiembałwochwalstwa,kazirodztwaizabójstwa[…]zgiń,anie

złam”(rabiMoszeBen-Majmon,

MiszneTora:seferha-mada

,HalachotJesodejTora,rozdz.5,1–2).

101TalmudBaweli,Sanhedrin,74b.Oznaczato,żewczasieprześladowańzawiaręczłowiekmusi

poświęcićżyciewimięprzestrzeganianawettychzwyczajówżydowskich,codoktórychnieistnieją

nakazyhalachiczne,np.kolorusznurawojskowego.

102MowatuoczłonkachSonderdienst,oddziałówniemieckiejpolicjipomocniczejutworzonej

w1940r.przezHansaFrankanaterenieGeneralnegoGubernatorstwa.

103Londoner,

Geszerle-olammuﬂa

…,s.104,116.Londonerwspominagowrelacji:

Ha-Emetha-

historitallochamejKiduszha-Szembe-getaot

(„BejtJaakow”121/122,s.32).Mówitam,żebył

onjednymzbliskostumłodzieńców,jakkolwiekliczbatawydajesięprzesadzona.Zob.teżrelacja

ŻytnickiegooBereluAjznerzezŁodziw:Prager,

Elesze-lonichneu

…,s.196.Wartozaznaczyć,

żepóźniejrabizGerzezwoliłnatoujęcie,odnoszącsiędoprześladowańzawiaręimówiąc,

żepokolenieupadkuŚwiątynidoświadczyłoprześladowańzawiaręigotowościśmierciwimię

przestrzeganiawszystkichprzykazań(Alter,

Ocardraszot

…,s.131–132).DziękujęrabinowiDawidowi

SkolskiemuzGanzachKiduszha-SzemirabinowiJehudzieMarksonowizawyjaśnienietejkwestii.

104Londonerrelacjonujenaprzykład,żekomendantEliszaGoldber(Bandiner)odmówił

wydzieleniazokruchówzebranychwramachjałmużnyjedzeniadlaswoichmałych,umierających

zgłodudzieci,stwierdzając:„Jakbymmógł?Toprzecieżdanina!Tojałmużnaprzygotowanaprzez

Bogadlapotrzebującychiniemamżadnegoprawazniejkorzystać”(Londoner,

Geszerle-olam

mufla

…,s.82–83).OtakradykalnympodejściumożnaprzeczytaćwopisachMoszegoSzajnfelda,

gdywspominajednegozczłonkówgrupy,którypróbowałsięprzedostaćzWolbromiadoKrakowa,

zostałjednakzatrzymanyprzezpolicję.Dowiedziałsięotymmiejscowyawbejtdiniprzesunął

modlitwęażdojegozwolnienia.Gdytonastąpiło,rabinzaprosiłchasydanawieczerzędoswojego

stołu,alemłodzieniecodmówił(Rubinsztajn,

We-Emunatchaba-lejlot

…,s.287).Innyprzykład

przytaczaZeewKibel,któryrelacjonuje,żetego,ktonieprzestrzegałwczasiewojnyszabatuizasad

koszerności,grupamłodychchasydówGerniedopuszczałaprzedArkęanidoczytaniaTory.Jak

twierdzi,uczylionitakżemałedzieciodmawiaćkadisz(Kibel,

Ha-Sneejnenoochel

…,t.2,s.196).

105WceluprzesyłaniapieniędzyzjednegomiejscawinneŻydzimusieliskładaćoﬁcjalneprośby,

aiwtedydopuszczalnasumabyłaograniczonado25reichsmarekmiesięcznienaosobę.Gelman

pisałwimieniuróżnychmieszkańcówSzydłowcaizichpomocąprzesyłałpieniądzewedlepotrzeb

(OzerGrundman,

Melechozerwe-somech

,BnejBrak:O.Grundman,763[2003],s.67).

106Ejbeszic,

Bi-Kduszauwe-gwura„Bejnadamle-chawro”pirkejKiduszha-Szem

…,s.83–84.

WtymsamymtomiejestprzywołanarelacjaSzalomaHorowicazgettawTarnowie,wktórejopisuje

on,jakdogettaprzybylimłodzieńcyzgrupymatysowców,abyzbieraćdatkidlachasydówGer

wgetciełódzkim.Zob.historięjegolosówwksiążceautorstwajegocórki:Rotenberg,

Ejch

lojadati

…

107AYV,O.3/3185,RelacjaOzeraGrundmana,s.10.

108Ejbeszic,

Bi-krowajekadesz

…,s.30.

Brak wyników

Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 15 R. 2019

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra