Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 17 R. 2021

Jacek Leociak, Marta Janczewska, Agnieszka Haska, Marta Tomczok, Justyna Kowalska-Leder, Tomasz Frydel, Magdalena Semczyszn, Michał Kowalski, Jan Borowicz, Natalia Aleksiun, Tomasz Siewierski, Krystyna Hartman, Wojciech Mądry, Johannes Breit, Lukas Meissel, Tomasz Łysak, Agata Jankowska, Katarzyna Chmielewska, Marta Duch-Dyngosz, Andrzej Grzegorczyk, Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Piotr Forecki, Marcin Kula, Paweł Smoleński, Galit Eilat, Adam Mazur, Artur Żmijewski,

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-63444-74-7

DOI:

https://doi.org/10.32927

Wydawnictwo:

Centrum Badań nad Zagładą Żydów

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

648

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Leociak, Jacek; Janczewska, Marta; Haska, Agnieszka; Tomczok, Marta; Kowalska-Leder, Justyna; Frydel, Tomasz; Semczyszn, Magdalena; Kowalski, Michał; Borowicz, Jan; Aleksiun, Natalia; Siewierski, Tomasz; Hartman, Krystyna; Mądry, Wojciech; Breit, Johannes; Meissel, Lukas; Łysak, Tomasz; Jankowska, Agata; Chmielewska, Katarzyna; Duch-Dyngosz, Marta; Grzegorczyk, Andrzej; Cieślińska-Lobkowicz, Nawojka; Kuczyńska-Koschany, Katarzyna; Forecki, Piotr; Kula, Marcin; Smoleński, Paweł; Eilat, Galit; Mazur, Adam; Żmijewski, Artur. Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 17 R. 2021. Red. Libionka, Dariusz; Engelking, Barbara; Leociak, Jacek; Skibińska, Alina; Haska, Agnieszka; Janczewska, Marta; Majewska, Justyna; Swałtek-Niewińska, Dagmara; K, . Warszawa: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2021, 648 s. ISBN 978-83-63444-74-7, doi: 10.32927

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Leociak, J.

A1 Janczewska, M.

A1 Haska, A.

A1 Tomczok, M.

A1 Kowalska-Leder, J.

A1 Frydel, T.

A1 Semczyszn, M.

A1 Kowalski, M.

A1 Borowicz, J.

A1 Aleksiun, N.

A1 Siewierski, T.

A1 Hartman, K.

A1 Mądry, W.

A1 Breit, J.

A1 Meissel, L.

A1 Łysak, T.

A1 Jankowska, A.

A1 Chmielewska, K.

A1 Duch-Dyngosz, M.

A1 Grzegorczyk, A.

A1 Cieślińska-Lobkowicz, N.

A1 Kuczyńska-Koschany, K.

A1 Forecki, P.

A1 Kula, M.

A1 Smoleński, P.

A1 Eilat, G.

A1 Mazur, A.

A1 Żmijewski, A.

A2 Libionka, D.

A2 Engelking, B.

A2 Leociak, J.

A2 Skibińska, A.

A2 Haska, A.

A2 Janczewska, M.

A2 Majewska, J.

A2 Swałtek-Niewińska, D.

A2 K, .

T1 Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 17 R. 2021

PB Centrum Badań nad Zagładą Żydów

PP Warszawa

YR 2021

SN 978-83-63444-74-7

DOI 10.32927

Bibliografia BibTex:

@Book{ 260378, author = "Leociak, Jacek and Janczewska, Marta and Haska, Agnieszka and Tomczok, Marta and Kowalska-Leder, Justyna and Frydel, Tomasz and Semczyszn, Magdalena and Kowalski, Michał and Borowicz, Jan and Aleksiun, Natalia and Siewierski, Tomasz and Hartman, Krystyna and Mądry, Wojciech and Breit, Johannes and Meissel, Lukas and Łysak, Tomasz and Jankowska, Agata and Chmielewska, Katarzyna and Duch-Dyngosz, Marta and Grzegorczyk, Andrzej and Cieślińska-Lobkowicz, Nawojka and Kuczyńska-Koschany, Katarzyna and Forecki, Piotr and Kula, Marcin and Smoleński, Paweł and Eilat, Galit and Mazur, Adam and Żmijewski, Artur", editor = "Libionka, Dariusz and Engelking, Barbara and Leociak, Jacek and Skibińska, Alina and Haska, Agnieszka and Janczewska, Marta and Majewska, Justyna and Swałtek-Niewińska, Dagmara and K, ", title = "Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 17 R. 2021", publisher = "Centrum Badań nad Zagładą Żydów", year = "2021", address = "Warszawa", isbn = "978-83-63444-74-7", doi = "10.32927" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Leociak, Jacek

AU - Janczewska, Marta

AU - Haska, Agnieszka

AU - Tomczok, Marta

AU - Kowalska-Leder, Justyna

AU - Frydel, Tomasz

AU - Semczyszn, Magdalena

AU - Kowalski, Michał

AU - Borowicz, Jan

AU - Aleksiun, Natalia

AU - Siewierski, Tomasz

AU - Hartman, Krystyna

AU - Mądry, Wojciech

AU - Breit, Johannes

AU - Meissel, Lukas

AU - Łysak, Tomasz

AU - Jankowska, Agata

AU - Chmielewska, Katarzyna

AU - Duch-Dyngosz, Marta

AU - Grzegorczyk, Andrzej

AU - Cieślińska-Lobkowicz, Nawojka

AU - Kuczyńska-Koschany, Katarzyna

AU - Forecki, Piotr

AU - Kula, Marcin

AU - Smoleński, Paweł

AU - Eilat, Galit

AU - Mazur, Adam

AU - Żmijewski, Artur

ED - Libionka, Dariusz

ED - Engelking, Barbara

ED - Leociak, Jacek

ED - Skibińska, Alina

ED - Haska, Agnieszka

ED - Janczewska, Marta

ED - Majewska, Justyna

ED - Swałtek-Niewińska, Dagmara

ED - K,

TI - Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 17 R. 2021

PB - Centrum Badań nad Zagładą Żydów

CY - Warszawa

PY - 2021

SN - 978-83-63444-74-7

ER -

DOI - 10.32927

Netografia (standard APA):

Leociak, Jacek; Janczewska, Marta; Haska, Agnieszka; Tomczok, Marta; Kowalska-Leder, Justyna; Frydel, Tomasz; Semczyszn, Magdalena; Kowalski, Michał; Borowicz, Jan; Aleksiun, Natalia; Siewierski, Tomasz; Hartman, Krystyna; Mądry, Wojciech; Breit, Johannes; Meissel, Lukas; Łysak, Tomasz; Jankowska, Agata; Chmielewska, Katarzyna; Duch-Dyngosz, Marta; Grzegorczyk, Andrzej; Cieślińska-Lobkowicz, Nawojka; Kuczyńska-Koschany, Katarzyna; Forecki, Piotr; Kula, Marcin; Smoleński, Paweł; Eilat, Galit; Mazur, Adam; Żmijewski, Artur. Red. Libionka, Dariusz; Engelking, Barbara; Leociak, Jacek; Skibińska, Alina; Haska, Agnieszka; Janczewska, Marta; Majewska, Justyna; Swałtek-Niewińska, Dagmara; K, . Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 17 R. 2021 [baza danych online] Warszawa: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2021 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/zaglada-zydow-studia-i-materialy-nr-17-r-2021-jacek-leociak-marta-260378. doi: 10.32927

zagłada, stosunki polsko-żydowskie, zagłada Żydów, getto, Zagłada Żydów Studia i Materiały, kicz, Akcja Reinhardt, literatura Zagłady, kicz holokaustowy, nadużycia Zagłady

Tematem przewodnim nowego tomu czasopisma „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” są kicz holokaustowy i nadużycia w przedstawianiu Zagłady. W debacie zabrali głos uczeni reprezentujący różne dziedziny nauki i ukazujący problem z wielu per...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-63444-74-7

DOI:

https://doi.org/10.32927

Wydawnictwo:

Centrum Badań nad Zagładą Żydów

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

648

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Strona tytułowa2
Strona redakcyjna4
Spis treści6
Od Redakcji9
Jacek Leociak, Marta Tomczok, Afektywny kicz holokaustowy – wprowadzenie11
In memoriam31
Jan Jagielski [Marta Janczewska]32
Studia35
Marta Tomczok, Po co dzisiaj jest Zagłada, czyli poetycki survival36
Justyna Kowalska-Leder, Fetyszyzacja autentyczności – casus muzeum--miejsca pamięci53
Tomasz Frydel, Zwykła organizacja, nadzwyczajna przemoc państwowa. Polska policja granatowa a Zagłada we wschodniej części dystryktu. krakowskiego72
Magdalena Semczyszyn, Żydzi w sowieckich oddziałach partyzanckich na północno-wschodnich terenach Drugiej RP 1941–1944 – zarys problematyki103
Michał Kowalski, Na polach Treblinki. Profanacja terenów po obozie śmierci w świetle relacji i dokumentów128
Jan Borowicz, Co widać zaraz po wojnie? Zapomniane obrazy Zagłady. z lat czterdziestych152
Natalia Aleksiun, Gdy Fajga porzuciła Tadeusza. Wojenne związki ocalałych po Zagładzie172
Sylwetki197
Tomasz Siewierski, Feliks Tych. Historyk (ocalały z) Zagłady198
Materiały218
Krystyna Hartman, Tak niewiele wiem [Aneks:] List Anny Lorenc napisany w więzieniu w Tarnopolu219
Agnieszka Haska, „Choć klimat jest dobry…” Polscy Żydzi internowani. na Jamajce w latach 1942–1945228
Wojciech Mądry, Zagłada ludności żydowskiej i polskiej w Miechowie widziana oczyma nastolatka. Nieopublikowane wspomnienia Andrzeja Wędzkiego z lat 1939–1945241
Z warsztatów badawczych252
Johannes Breit, Lukas Meissel, Igraszki z symboliką Zagłady. Seria gier komputerowych „Wolfenstein” jako studium przypadku cyfrowych reprezentacji Zagłady253
Tomasz Łysak, Yolocaust: kapitalizm platform a cyfrowe praktyki upamiętniania Zagłady278
Krzysztof Rybak, Zagłada (nie) dla dzieci. Nadużycia w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku292
Agata Jankowska, Powojenne fotografie z obozów śmierci jako specyficzna odmiana ikonografii Zagłady i przykład fotografii forensycznej. Przypadek Bełżca i Treblinki310
Katarzyna Chmielewska, Pamięć wielokierunkowa i agoniczna a polityka pamięci327
Marta Duch-Dyngosz, W poszukiwaniu lokalnej pamięci o Zagładzie. Przypadek upamiętniania społeczności żydowskich w mniejszych miejscowościach we współczesnej Polsce339
Andrzej Grzegorczyk, Obóz cygański w getcie łódzkim (1941–1942)362
Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Śladami nieznanych przedwojennych żydowskich kolekcjonerów i właścicieli dzieł sztuki381
Punkty widzenia408
Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Zbyt mała, by być (tak) dużą. Rozważania na marginesie polskiej edycji krytycznej Mein Kampf Adolfa Hitlera409
Piotr Forecki, Książki pod specjalnym nadzorem [Mirosław Tryczyk, Miasta śmierci i Drzazga; Paweł Piotr Reszka, Płuczki]425
Marcin Kula, Elementy obrazu może błędne, ale całość najpewniej prawdziwa. Jedwabne, Radziłów, Wąsosz… [Mirosław Tryczyk, Miasta śmierci]438
Marcin Kula, Szuflada z dokumentami [Czarna księga, red. Wasilij Grossman, Ilja Erenburg, oprac. Joanna Nalewajko-Kulikov]449
Paweł Smoleński, Czy autor powinien być katonem? [Michał Wójcik, Zemsta]459
Wokół Berka Artura Żmijewskiego462
Galit Eilat, Nie dać zapomnieć463
„Berek jest głosem o niemocy wobec okrucieństwa; pragnieniem, by Zagłada się nie wydarzyła”. Z Arturem Żmijewskim rozmawiają Jacek Leociak i Adam Mazur467
Artur Żmijewski, Fotografie z Berka476
Małe formy484
Maria Sławek, Skrzypce w Auschwitz485
Upamiętnienia Zagłady487
Zofia Wóycicka, Zachować decorum. Nowa ekspozycja stała w Muzeum i Miejscu Pamięci w Sobiborze488
Krzysztof Malicki, Pomiędzy niepamięcią a pamięcią ekskluzywną. Współczesny Rzeszów wobec swojej żydowskiej przeszłości502
Omówienia519
Aleksandra Ubertowska, Nowe geografie, podmioty i media w studiach nad Zagładą. A Companion to the Holocaust520
Recenzje526
Lament nad Izbicą: Rafał Hetman, Izbica, Izbica [Antoni Sułek]527
Nasza polska gorączka złota: Paweł Piotr Reszka, Płuczki [Anna Bikont]534
Tomasz Żukowski, Pod presją. Co mówią o Zagładzie ci, którym odbieramy głos [Bartłomiej Krupa]539
Polemika z recenzją Bartłomieja Krupy [Tomasz Żukowski]546
Jan Borowicz, Pamięć perwersyjna. Pozycje polskiego świadka Zagłady [Tomasz Żukowski]555
Joanna Ostrowska, Oni, Homoseksualiści w III Rzeszy [Piotr Chruścielski]559
Jacek Andrzej Młynarczyk, W cieniu Zagłady. Losy kieleckich Żydów w czasie drugiej wojny światowej [Adam Puławski]564
Franziska Bruder, Das eigene Schicksal selbst bestimmen. Fluchten von Juden aus den Deportationszügen in die Vernichtungslager der „Aktion Reinhardt” in Polen [Daniel Logemann]570
Lidia Zessin-Jurek, Katharina Friedla (red.), Syberiada Żydów polskich. Losy uchodźców z Zagłady [Andrzej Żbikowski]573
Sebastian Piątkowski (oprac.), Relacje o pomocy udzielanej Żydom przez Polaków w latach 1939–1945, t. 1–4 [Aleksandra Bańkowska]577
Dorota Sula, Żydzi polscy w Konzentrationslager Gross-Rosen. [Anna Ziółkowska]581
Karolina Sulej, Rzeczy osobiste. Opowieść o ubraniach w obozach koncentracyjnych i zagłady [Joanna Ostrowska]586
Piotr M.A. Cywiński, Auschwitz. Monografia Człowieka [Piotr Filipkowski]591
Joanna Beata Michlic, Piętno Zagłady. Wojenna i powojenna historia. oraz pamięć żydowskich dzieci ocalałych w Polsce. [Agnieszka Witkowska-Krych]594
Frank Bajohr, Axel Drecoll, John Lennon (red.), Dark Tourism. Reisen zu Stätten von Krieg, Massengewalt und NS-Verfolgung [Alexander Walther]597
Svenja Bethke, Dance on the Razor’s Edge:Crime and Punishment in the Nazi Ghettos [Gabriel N. Finder]601
Sara Kadosh, We Think of you as an Angel: Shaul Weingort and the Rescue of Jews During the Holocaust [Agnieszka Haska]605
„Zbadane, ujawnione i wyjaśnione”: o metodzie śledczej w badaniach fotografii Holokaustu: Wendy Lower, The Ravine: A Family, a Photograph, a Holocaust Massacre Revealed [Roma Sendyka]618
Jolanta Ambrosewicz-Jacobs, Islands of Memory. The Landscape of the (Non)Memory of the Holocaust in Polish Education from 1989 to 2015 [Katarzyna Stec]623
Gabriel N. Finder, Alexander V. Prusin, Justice behind the Iron Curtain:. Nazis on Trial in Communist Poland; Andrew Kornbluth, The August Trials: The Holocaust and Postwar Justice in Poland [Katarzyna Person]627
Literatura jako strategia przetrwania. Przypadek Węgier:. Kinga Piotrkowiak-Junkiert, Od idylli do ironii. Literatura węgierska wobec Zagłady w latach 1944–1948 [Jagoda Budzik]631
Elisa-Maria Hiemer, Autobiographisches Schreiben als ästhetisches Problem. Jüdische Vielfalt in der polnischen und deutschen Gegenwartsliteratur [Grażyna Krupińska]636
Noty o autorach640
Kolofon648

urzeczowieniuidezindywidualizacjipodlegajądawniwłaścicieleiużytkownicyprzedmiotów.Remedium

natakiefektodbiorczymabyćreindywidualizacja,czyli„wysunięcienapierwszyplanpojedynczejrzeczy,

wybranejzzespołuprzedmiotówucharakteryzowanychwprzestrzenimuzealnejjakogórarupieci,której

zadaniemjestsprowokowaniedorefleksji”36.PrzykłademtegozabiegunawystawiewMuzeumAuschwitz-

Birkenausąpojedynczebuty,któredziękikonserwacjiodzyskałykolor,anastępniezostaływyeksponowane

naogromnejpryzmieposzarzałegoobuwia.Czyjednakrzeczywiściemówiąonecośożyciuswoich

właścicieli,czyzaświadczająjedynieoichśmierciinajwyżejprzypominajądośćoczywistąprawdę,

żeofiaramiludobójstwabyłyjednostki?Sceptycznawtejkwestiijestrównieżamerykańskabadaczka

LilianeWeissberg,którawekspozycjiprzedmiotównależącychdoofiarZagładywidzimetonimięich

śmierci,awalizkizgromadzonenawystawie(niektóreopatrzoneimienieminazwiskiem,datąurodzenia

iadresemwłaściciela)postrzegajakotrumny,aniemediaopowieściożyciuwymordowanych37.

Przywołanetugłosybadaczyskłaniajądokonkluzji,żeprzedmiotynietylesąnośnikamihistorii,ile

poprostumająpotencjałwpływanianaemocje.Ponieważpochodząz„tamtegoświata”,wytwarzająaurę,

czylidoświadczeniekontemplacji,októrymwlatachtrzydziestychubiegłegowiekupisałWalterBenjamin,

wiążącjewówczaszkontaktemzdziełamisztukilubprzedmiotamikultu38.

CiekawewynikinatematemocjonalnegowymiaruzwiedzaniaMuzeumAuschwitz-Birkenauprzyniosły

badaniaprzeprowadzonewśródmłodzieżygimnazjalnejilicealnej,którewykazały,żeprzebywanie

wprzestrzenipoobozowejiobcowanietamzobiektamimuzealnymiprzyćmiewaprzekaz,jakipłynie

zestronyprzewodnikóworazróżnychźródełinformacjizamieszczonychnaekspozycji.KatarzynaStec

przeprowadziłatakiebadaniaw2009i2010r.wśródpolskiejmłodzieżyzwiedzającejtrzymiejscapamięci:

wOświęcimiu,naMajdankuorazwTreblince.Wykonałatamdwukrotnieankietyilościowe.Najpierw,

przedzwiedzaniem,młodziludziebylipytaniowłasneoczekiwaniawzględemwizytywmuzeum,

anastępnie,zarazpojejzakończeniu,zdawalisprawęzeswoichwrażeń.Ostatnietapbadańnastąpiłkilka

miesięcypóźniejimiałcharakterjakościowy,Stecprzeprowadziłabowiemwywiadygrupowezmłodzieżą

naterenieichszkół.Okazałosię,żeprzedwizytąwmiejscupamięcimłodzieżoczekiwałaprzedewszystkim

zdobycialubpogłębieniawiedzy,alezarazpozakończeniuzwiedzaniapodkreślałagłównieznaczenie

emocjonalnepobytunatereniepoobozowym.Takieprzekonanie–jakpokazałybadaniajakościowe

–utrzymałosięprzezkilkamiesięcy:„młodziludziezapamiętalizwizytywłaśnietowarzysząceimuczucia,

obrazy,czasamitakżezapachy.Przekazmerytorycznybyłdlanichwtórny,conieznaczy,żenieważny”39

–konkludujebadaczka.AnkietyprzeprowadzonedekadęwcześniejprzezMarkaKucięwykazały,

żenajsilniejszyminajlepiejzapamiętanymprzeżyciemdlazwiedzających,zarównodorosłych,jakidla

młodzieżyszkolnej,byłooglądaniemiejsckaźni(„komorygazowe”,„krematoria”i„ścianaśmierci”)oraz

przedmiotówpowięźniach(głównie„buty”,„ubranka”i„okulary”).Najbardziejoddziałującymnaemocje

inajgłębiejwpisującymsięwpamięćobiektemeksponowanymnawystawieokazałysiębezsporniewłosy

zamordowanychkobiet40.Wyniktychbadańmożnaodczytywaćjakospołecznygłoswdyskusjidotyczącej

obecnościwłosównaekspozycji.

Wkręgusakralizacjiiprofanacji

Zarównoterenmuzeówutworzonychnamiejscudawnychobozów,kryjącyprochyczyteższczątkiofiar,

jakiznajdującesięnanimobiektyorazartefaktyeksponowanenawystawach,sąnierzadkowynoszone

dosferysacrum41.WartykulepoświęconymedukacjiWiesławWysok,odlatzajmującysięproblematyką

upowszechnianiawiedzyohistoriiobozów,podkreśla:„Specyfikamiejscpamięcidajepoczucie

wyjątkowościisakralnościpoznawanychobiektów”42.Wdyskusjinatematrolidziełsztukiwmuzeach

martyrologicznychGrzegorzPlewikzPaństwowegoMuzeumnaMajdankuprzekonuje:„Miejsce

autentycznestanowipewnesacruminiepowinnobyćnaruszane”43.WsprawozdaniuMuzeumAuschwitz-

Birkenauzarok2011,gdymowaokonserwacjinapisu„Arbeitmachtfrei”,czytamy,żecelempracbyło

przywróceniejegowyglądusprzedkradzieżyi„profanacji”44,dojakiejdoszłow2009r.Użyciesłowa

„profanacja”wskazujenazbezczeszczenieprzedmiotukultureligijnego.Dotegosamegozespołuznaczeń

odwołujesięMikołajSmykowski,piszącobutacheksponowanychod1984r.nawystawiegłównej

wmuzeumwSztutowie:

Ichkumulacjawjednymmiejscudodatkowopotęgujewrażeniegrozyuzwiedzającychekspozycję

dzisiejszegoMuzeumStutthof.Możnaodnieśćwrażenie,żestojącnaprzeciwkoowegostosuwkraczasię

wsferęsacrum–obcujesięzprzedmiotem,któryjestświadkiemśmierci–czegośnienamacalnego,

Brak wyników

Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 17 R. 2021

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra