Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.CharakterystykatwórczościPascala
19
sjenatematczłowiekaireligii.Wielesformułowańnastałeweszłodo
kanonunzłotychmyśli”-przykładowo:nSercemaswojeracje,których
rozumniezna”
,nCzłowiekjesttylkotrzciną,najwątlejsząwprzyrodzie,
aletrzcinąmyślącą”
,nWiekuistaciszatychnieskończonychprzestrzeni
przerażamnie”
,nNiemanicrówniezgodnegozrozumem,jaktopodda-
niesięrozumu”
,nTrzebaposiadaćpotrójnecechy:pirrończyka,matema-
tykaiuległegochrześcijanina”
,nNosKleopatry:gdybybyłkrótszy,całe
obliczeziemiwyglądałobyinaczej”
.WalorystylistyczneMyślibezwąt-
pieniakwalifikująjejakodziełonależącedoklasykiliteraturypięknej,
chociażfilolodzydostrzegająnaukowąproweniencjęmanierypisarskiej
autora:nPascalpiszezwięźle,bezemfazy,bezkokieteriistylistycznej,jest
duchowobliskiepoceładuidyscypliny”9.
PascalpracowałnadMyślamizapomocąswoistejmetody,wprost
wynikającejzjegonietuzinkowejumysłowości.Wprzedmowiedopierw-
szegowydania,któreprzyjacielefrancuskiegofilozofaprzygotowalipo
kilkulatachodjegośmierci,znalazłysięcharakterystycznesłowa:nPan
Pascalmiałdoskonałąpamięć[…].Nigdyniezapominałtego,cosięraz
odcisnęłowjegomyśli[…].Niespisałteżprawiewcaległównychargu-
mentów,jakimisięchciałposłużyć,zasad,naktórychzamierzałoprzeć
swedzieło.Wszystkotobyłotakmocnowyrytewjegoumyśleiwjego
pamięci,żezaniedbałspisaćterzeczy,gdyjeszczemógł”10.Wiarygodno-
ścitymsłowomdodajezdarzenie,któremiałomiejsceczterylataprzed
jegośmiercią.Pascalwobecnościnajbliższychmuosóbwuporządko-
wanysposóbwyłożyłkompletnyplanprzygotowywanejapologii.Relacja
jednegozuczestnikówtegowykładujestnadalkluczowąwskazówkądla
redaktorówkolejnychwydańMyśli11.
Pascalzapisywałswojeprzemyślenianadużycharkuszachpapieru
wformieoddzielonychodsiebieliniaminotatekdotyczącychrozmai-
tychzagadnień.Powstałowtensposóbniemaltysiącfragmentóworóż-
nejdługości-odjednozdaniowychdokilkunastostronicowych.Jedynie
częśćkartekzdołałfrancuskimyślicielporozcinaćinastępnieposegrego-
waćotrzymanearkusikitematycznie.Czynnościtedokończylidopiero
9K.Dybeł,B.Marczuk,J.Prokop:Historialiteraturyfrancuskiej.Warszawa:
WydawnictwoNaukowePWN,2007,s.229.
10Cyt.za:M.Tazbir:Przedmowa.W:B.Pascal:Rozprawyilisty…,s.VI-VII.
11Por.J.Chevalier:Przedmowa…,s.18-23.
