Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Chrzanowska,Zaniedbaneobszaryedukacji–pomiędzypedagogikąapedagogikąspecjalną,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-297-5,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009.
Biedaiubóstwo–wstydliweobliczerozwojucywilizacji
17
posiadająśrodkidozaspokojeniawięcejniżpodstawowychpotrzeb,powinnibyć
traktowanijakoludzieubodzy.Istotąjestbowiemnietylebezwzględnawysokość
dochodów,cosamarozpiętośćmiędzynimi.Wświadomościspołecznejubóstwo
najczęściejjestpostrzeganejakozjawiskowzględneiabsolutne6.Interpretacjom
ubóstwawkategoriachabsolutnychzarzucasięprzyzwolenienaniesprawiedliwość,
jeślitylkobędziemożliwefizyczneprzetrwaniejednostki.Takieujęcienieuwzględ-
niapotrzebludzkich,któremimożeniemieszcząsięwkategoriipodstawowych,to
jednak–wkontekściespołecznieprzyjętychwzorcówkonsumpcji–jeślizostaną
pominięte,będąpowodemdeprecjonowaniaosóbichpozbawionych.Zkoleijego
zwolennicyuważają,żezbytszerokiedefiniowanieubóstwaproponowanewujęciu
względnymprowadzidozwiększenialiczbyosóbuznawanychzaubogie,mimo
posiadaniaprzeznichśrodkówdożycia.Jednocześniezachodziobawa,żewliczenie
rzeszyludzidokategoriiubogichmożespowodowaćbiernośćwpostawach,utratę
motywacjidodziałaniaczyoczekiwanienapomocwcelupoprawywłasnego
statusuzarównomaterialnego,jakikulturowego.Niepozostajetobezznaczenia
wkontekściezobowiązańpaństwadodziałańredystrybucyjnych.ZdaniemDanuty
Zalewskiej,zuwaginaniemożnośćdoprecyzowaniapojęciaubóstwa–jegozakresu
iznaczenia–należałobyjetraktowaćraczejwkategoriachokreśleńwartościujących,
zatembezkoniecznościjegościsłegodefiniowania7.
Łatwiejjestokreślićprzyczynyubóstwaniżzdefiniowaćsamopojęcie.Są
onepodobnewewszystkichkrajachzkoniecznymjednakpodziałemnapaństwa
rozwinięteirozwijającesię.HenrykDomański8,dokonującprzegląduprzyczyn,
wymieniam.in.:pozostawaniepozarynkiempracy,brakwykształceniaiprzydat-
nychlubnawetjakichkolwiekkwalifikacjizawodowych,syndromzachowańczy
postaw,któremożnazakwalifikowaćdokategoriiwyuczonejbiernościibezradności
życiowej,określanejwliteraturzejakokulturaubóstwa.
Ubóstwo,zdaniemAndrzejaRadziewicza-Winnickiego9,stanowiszczególny
stanupośledzeniautożsamianyprzezniegozdeprywacjąspołeczną.Naupośle-
dzeniemożnapatrzećzperspektywybiedy(ubóstwa),jakrównieżmarginalizacji
iwykluczeniaspołecznego.
Wnaukachsocjologicznychpojęcieubóstwajestodczytywaneprzynaj-
mniejwdwóchznaczeniach:ubóstwabezwzględnegoiwzględnego10.Ubóstwo
bezwzględneodnosisiędopojęciaminimumżyciowego,czylielementarnych
warunków,jakiemusząbyćspełnione,abymożnabyłomówićoprzetrwaniu
6A.Radziewicz-Winnicki,Pedagogikaspołeczna...,dz.cyt.,s.237.
7D.Zalewska,Wposzukiwaniuopcjiteoretycznychbadańubóstwa[w:]D.Zalewska(red.),Ubóstwo
azmianaspołeczna,UW,Warszawa1993.
8H.Domański,Ubóstwo...,dz.cyt.
9A.Radziewicz-Winnicki,Pedagogikaspołeczna...,dz.cyt.,s.241.
10A.Giddens,Socjologia,przeł.A.Szulżycka,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2007.
