Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Chrzanowska,Zaniedbaneobszaryedukacji–pomiędzypedagogikąapedagogikąspecjalną,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-297-5,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009.
20Szkołaikształcenieogólnejakowyzwaniewspółczesności
jest,byniedopuścićprzezużywaniemodnychterminówdozredukowaniazłożo-
nościspołecznegoświatadopoziomuurzędniczejfrazeologii15.
TadeuszPilchtwierdzi,że:
[...]marginalizacja,wykluczeniespołecznetopojęciaoznaczającestanyiprocesy
wstrukturzespołecznej,określającejednostkiigrupyograniczonewmożliwościach
korzystaniazpowszechniedostępnychdóbriformżyciazbiorowegoorazfunkcjo-
nującepozapowszechnymizasadamiobyczaju,prawaiporządkuspołecznego.Sy-
tuacjamarginalizacjioznaczaistnieniewstrukturzespołecznejwzględnietrwałych
grupiśrodowisk,któreswójstatusupośledzonychinieobecnychwpowszechnym
nurcieżyciapublicznegobądźzaakceptowały,bądźodziedziczyłyitraktujągo
jakonieprzezwyciężalny,normalny,zaśswojąaktywnośćograniczajądoswoistej
wymianyswojegoupośledzenianakorzyściwynikającezpublicznejdobroczyn-
nościlubdystrybucjipomocyinstytucjipaństwowych.Procesmarginalizacjijest
spychaniemjednostek,grup,anawetcałychspołecznościwsytuacjęupośledzenia
społecznego[...],wefekciezostająonepozbawionemożliwościsamodzielnego
funkcjonowania[...],sąskazanenaizolacjękulturowąizamknięciewkręgutrudno
przezwyciężalnychbariersamodzielnościisamorozwoju16.
Wybranekoncepcjemarginalności
iwykluczeniaspołecznego
PierwsząwartąprzedstawieniajestkoncepcjamarginalnościFredaMahlera17.
Pojawiasiętupojeciemarginalnościrozumianejjakoperyferyjna(zdominowana,
zdegradowanaprzezgrupę/grupycentralne)czyteżniejednoznacznapozycja
społecznaosobylubgrupyspołecznej.Niejednoznacznapozycjaspołecznamoże
byćrezultatem:afiliacjidowięcejniżjednejgrupy;zależnościodwięcejniżjednej
grupy;różnychgrup(m.in.konfliktowychkultur)lubprzejścia(zjednejgrupydo
drugiej).Drugieujęciemarginalnościjakoniejednoznacznejpozycjiwprowadza
dodyskusjiwymiarwielokulturowościczyniejednoznacznejkulturowościosoby.
ZdaniemF.Mahlera,mimotakdużejróżnorodnościujęć,możnastworzyćzespół
ogólnychcechgrupymarginalnej,takichjak:pozbawieniewładzylubdostępudo
podejmowaniadecyzji,mniejszeprawa,awiększeobowiązki,mniejszemożliwości
wyboru,alewiększeograniczenia,mniejszezasobyekonomiczneiniższapozycja
15K.W.Frieske,Społecznamarginalnośćjakokosztsystemowy[w:]M.Jarosz(red.),Wykluczeni.
Wymiarspołeczny,materialnyietniczny,ISPPAN,Warszawa2008,s.21–25.
16T.Pilch,Marginalizacjaspołecznaaedukacja[w:]E.Różycka(red.),Encyklopediapedagogiczna
XXIwieku,t.3,Żak,Warszawa2004,s.61–62.
17F.Mahler,MarginalityandMaldevelopment[w:]J.Danecki(red.),InsightsintoMaldevelopment.
ReconsideringtheIdeaofProgress,WydawnictwoUW,Warszawa1993.
