Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Chrzanowska,Zaniedbaneobszaryedukacjipomiędzypedagogikąapedagogikąspecjalną,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-297-5,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009.
22Szkołaikształcenieogólnejakowyzwaniewspółczesności
zbrakiemzaufaniadootoczenia,cownajlepszymwypadku(dlaspołeczeństwa)
zaowocujeindywidualizmem,wnajgorszymzaśprzyjmieformęekstremizmu,ak-
tówprzemocy,anawetterroryzmu.Zachowańpozytywnychwynikającychzfaktu
byciaosobąmarginalizowanąjestdużomniej.ZdaniemF.Mahlera,możnado
nichzaliczyćnp.zaangażowaniespołecznetraktowanejakodziałanieoczyszczające,
któreczasemmożeprzybieraćformęwalkispołecznej.
Większośćkoncepcjiwykluczeniajakokonsekwencjemarginalizacjiwskazuje
przedewszystkimnegatywneemocjeiwzorcedziałania.F.Mahler,konstruując
swojąkoncepcjęmarginalności,podkreślaznaczenieprocesówsocjalizacji.Uznaje
marginalnośćzastanbardzotrwaływręczwielopokoleniowy.Jegopoglądy
wtymmiejscuzbieżnezteoriądziedziczeniakulturowegoOskaraLewisa.
WkoncepcjiF.Mahlerasocjalizacjamożejednakprzyjąćdwojakikierunek:ku
postawomkonformistycznym(przystosowaniedożyciawsytuacjimarginalności)
lubemancypacyjnym(nastawionymnawyzwoleniesięizmianęniekorzystnej
sytuacji).
Słabościąkoncepcjijestto,żeniemożnazajejpomocąwytłumaczyćsytuacji
wszystkichgrupmarginalizowanych.F.Mahlerpowiązałmarginalnośćzzagad-
nieniemrozwojuosoby.Zasadniczymcelemiwartościąrozwojujestuczestnictwo.
Prawidłowyrozwójjestmożliwytylkodziękiuczestnictwuwżyciuspołecznym.
Marginalizacjatoprzeciwieństwouczestnictwazagrażarozwojowialboprowadzi
dozmian,któremająnegatywnekonsekwencjeimuniesprzyjają.Człowiekrozwija
sięnietylkowsensiebiologicznym.Jegorozwójjestzwiązanyzwielomawymiarami
życia:ekonomicznym,społecznym,politycznymikulturowym.Możnaznich
wyprowadzićposzczególnetypymarginalności.Oznaczato,żemarginalnośćjest
wielowymiarowa.WprzekonaniuMahlera,partycypacyjnośćstanowinietylko
celdobregorozwoju,lecztakżeśrodekdojegoosiągnięcia.Koniecznejestzatem
przeciwdziałaniemarginalizacjiiodrzuceniewszelkichteorii,którepróbują
uzasadniaćczyteżusprawiedliwiać.Marginalnośćniepowinnabyćuznawanaza
nieuniknionączyodbieranajakokosztrozwoju,zczymmamydoczynieniawtech-
nokratyzmieielitaryzmie.Niemożnasięrównieżzajmowaćtylkojejobjawami.
Trzebadotrzećdostrukturalnychprzyczyntkwiącychwporządkuekonomicznym,
społecznym,politycznymikulturowym(tzw.terapeutyzm).Niezbędnajesttakże
rezygnacjazpaternalizmu,czylidziałaniaubezwłasnowolniającegopolegającego
napodejmowaniudecyzjiwimieniuzmarginalizowanych,bezichwiedzy,woli
czyzaangażowania.Zatemwszelkiedziałanianarzeczzmarginalizowanych,na
poziomieinstytucjonalnymipozainstytucjonalnym,powinnyuwzględniaćpostulat
ichpodmiotowości.
HilarySilver,analizującróżneujęciawykluczeniaspołecznego,wyróżniatrzy
podstawoweparadygmaty:solidarności,specjalizacjiimonopolu18.
18H.Silver,ReconceptualizingSocialDisadvantage...,dz.cyt.