Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
L.Zwierzyński:DJa”poetyckieSłowackiego…
21
zakresuperspektywyogląduikreacjipodmiotu-narratora(Pieśń
VIIIinastępne).Temetamorfozykontynuowanebędąwredak-
cjachgenezyjskich,choćwredakcjiCnajważniejszystaniesię
procesDprzemielania”zgromadzonychskładnikówświata,umoż-
liwiającyradykalniejszeigłębszeprzemianybohaterów,świata
ipodmiotu.Porzucaonmaskęnarratoraironicznegoistwarza,
budujączarazemnową,genezyjskąasocjacyjnośćtekstu,swój
wymiarduchowyirysydemiurga.
Niecoinaczej,choćwczęścikonkretnychzjawiskiobrazów
podobnie,procesewolucjipodmiotowościprzebiegawsamejli-
ryceSłowackiego.Wjegopóźnych,przedmistycznychwierszach
najważniejszewydająsiędwazespołyzjawisk.Wwieluutworach
widocznesąobrazyśmiertelnejdestrukcjiciałabohatera(Czyż
dlaziemskiegotutajwojownika,NasprowadzenieprochówNapole-
ona).Lirykiwtymczasiepowstałewwiększościsytuująsięblisko
granicyśmierci;onawspółtworzyobliczebohateraiperspektywę
podmiotu.Częstozawierająobrazywalki,przejściaprzezśmierć
(lubjejzapowiedź).Dodajmytukonkretyzującądialogowość–
najczęściejzwróconesądojednostkowegoTy.
Wczęściliryków(najczęściejtychrealizującychkonwencjęwy-
znania)Słowackiujmuje,wyobrażaistotę,centrumsiebie,swojej
podmiotowościwpostacimaterialnego,biologicznego,żyjącego
serca12.Jestonosubstancjalizacjątożsamości,aleiuczuć,prze-
żyć,azarazembytem,naktórymdokonujesięróżnychczynności
izabiegów.SzczególniewyraźnejesttowlirykuDoZygmunta
iwdwóchsonetachDoA.M.Zauważalnajesthoryzontalność
figuryDja”tekstowego,przejawiającasięwtraktowaniuowego
sercaipodmiotowegoDja”najednympoziomieakcji.Wwierszu
TestamentmójpoetaprzetwarzatenobrazpoDegipsku”–serce
spalonewaloesiemasięzmienićwprochofiarowanymatce.
TematerialneobrazyDja”jakoserca,atakżestosunekpodmio-
12Właśnietarealnośćodróżniajeodsentymentalnychwyobrażeń.Okształ-
tachpodmiotowościtegookresupiszeM.Kuziak:JuliuszSłowackiwkręgu
wczesnoromantycznejfilozofiiegzystencji.Oantropologiimuzycznejwtwórczości
poety.DPamiętnikLiteracki”2001,nr3,s.31–42.Badaczzauważapojawiające
sięwtedyobrazysercaianalizujejegopostacikryształowąikamienną.
