Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Romantycznezałożenie…
JesttoszczególniewyraźnewdzianiusięnaDkładcelitewskiej”
(IVpieśńPodróżydoZiemiŚwiętejzNeapolu),choćostateczne
nakreśleniehoryzontuaksjologicznegoiscaleniedokonujesię
wostatnichpieśniachobupoematówdygresyjnych(wBeniow-
skimwhoryzontalnejpłaszczyźniestepu)11.Wtejgatunkowej
niejakoformiepodmiotowościdostrzecmożnapodstawową
dlacałejpóźnejpoezjiSłowackiegokonstelacyjnąkonstruk-
cjęDja”.Polegaonanajogólniejnarozluźnionejstrukturze
wewnętrznej,wielopłaszczyznowościprzejawianiasięposzcze-
gólnychaspektówDja”,wieloaspektowychzwiązkachzzewnę-
trzem(różnierozumianym)ihoryzontalnościtekstowejzasady
scalania.Wpoematachdygresyjnychkrystalizujesiępierwsza
postaćowejkonstelacyjności–istotnyjesttuudziałintertekstu-
alnościiironiiromantycznejwkonstruowaniukształtuowego
Dja”,atakżedynamicznej,zmiennejsubiektywnościjakoogni-
skajegoscalania.
Oczywiście,podmiotpoematuniestanowiwłaściwej,istoto-
wejpostaciDja”poetyckiego(lirycznego),alewprzypadkupo-
ematudygresyjnegowyłamujesięonswąkonstrukcjąizasadą
tekstowegofunkcjonowaniazogólnegomodeluDja”epickiego,
zbliżającsiędopodmiotowościlirycznej.ArolaBeniowskiego
jestistotnadlatego,żejegokontynuacje(redakcje:A,B,C,D)
stanowiąjedynyciągłyśladtekstowyprzemianydokonującejsię
wpoezjiSłowackiegookoło1842roku.Najegomaterialebadać
możnarównieżmetamorfozypodmiotowości.WkontynuacjiA,
Bdokonujesiębaśniowo-przygodowa,apotemheroicznaprze-
mianabohatera,przejawiającasięwdestrukcjifizycznej(ciele-
snej)bohateraiwprzesuwaniugowwymiarheroiczno-sakral-
ny.Dostrzecmożnatakżerównoległerozszerzenie,pogłębienie
11Wykorzystujętumodel,jakistworzyłiopisałCharlesTaylor(Źródła
podmiotowości.Narodzinytożsamościnowoczesnej.Przekładzbiorowy.War-
szawa2001).Wartopodkreślić,jakSłowackirealizowałjedenztrzechpunk-
tów,fundamentówuzyskaniatożsamościopisanychprzezTaylora(horyzont
etyczny,ekspresjaDja”,akceptacjaDja”).Poetapracowałnadstworzeniem
wobupoematachmetaforytekstowej,ujmującejwewnątrzświatautworu
kształtbytowyswegoDja”,jakośadekwatnydokreowanejtożsamości.
