Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TeoriawydrążonejZiemi
jącychSłońce,jednakcoinnegozeznajdującymsięwpobliżunasKsię-
życem.
Drugahipotezabyłafantastyczna:zakładała,żeKsiężycmawiększą
masę,niżwcześniejmyślano,iżemakształthantli,otakimakurat
położeniu,iżjednakulazasłaniaziemskiemuobserwatorowitędrugą.
HipotezapustejZiemiteżmogłabysięprzydać,aleEulerjejnieużył,
cochybadowodzi,żejejnieznał(wkońcuwydrążonaZiemiatopomysł
niemalrealistycznyprzyKsiężycuokształciehantli),ajeśliznał,tonie
uważałjejzagodnąuwagi.OstatecznieClairautznalazłznacznielepszy
sposóbobliczeńiteoriaugięłakarkprzedeksperymentem.
TaknaprawdępojawiłosiękilkaróżnychkoncepcjipustejZiemi.
FrancuskiautorSFPierreVersins(1923-2001)podzieliłjenadwie
podstawowekategorie:calebasse(tykwa)igruyère(szwajcaskiser).Do
pierwszejkategoriinależymodelHalleya.Drugą(niecobliższągeofi-
zycznejprawdzie)opisałjużPlatonwFedonie(tłumaczenieWładysława
Witwickiego):
Otóżcałaziemiatakwyglądaito,conaokołoniej.Akrainjestnaniej
mnóstwo,wedletychjejzagłębieńnaokołocałejpowierzchni;jednegłębsze
iszerszeniżtazaklęsłość,którąmyzamieszkujemy,drugiegłębsze,amają
wejściemniejszeniżmiejscenaszegopobytu,asąipłytszeodnaszego,aszer-
sze.Wszystkietezapadlinyotworamiłącząsięzesobąpodziemiąwwielu
różnychmiejscach;sątakprzejściaciaśniejszeiszerszeisątamkanały[…]6.
PustaZiemiastałasięoczywiścieniezwykleatrakcyjnąpożywkądla
literatury.Niesposóbwyliczyćtuwszystkichpowieści,lepszychlub
gorszych(zwyklejednakgorszych)eksploatującychkonceptwewnętrz-
nychświatówzamieszkałychprzezinteligentneistoty,będąceczymś
odwrotnymdodzisiejszychkosmitów.Najbardziejznanąznichjest
oczywiściePodróżdownętrzaZiemiJuliuszaVerne’a.Małoktowie,że
GiacomoCasanova,niesprawiedliwiepostrzeganyjedyniejakoawan-
turnikiuwodziciel(przedewszystkimbyłwnikliwymobserwatorem
6
Platon,Fedon,Warszawa1982,s.474.
13
