Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MuchaArystotelesa
Upraszczałaobliczeniapotrzebnedopostawieniahoroskopuiczyniłaje
dokładniejszymi.
Zproblemówdyskutowanychprzezscholastykówwyśmiewałsię
ErazmzRotterdamu:
Mądrymswoimdociekaniemwyjaśniajątajemnice[…].Czyistniejewięcej
synostwwChrystusie?Czymożliwyjestsąd:BógOjciecnienawidziSyna?
CzyBógmógłbyprzyjąćpostaćkobietyalbodiabła,alboosła,albodyni,albo
kamienia?Gdybyzaś,towjakisposóbjakodyniawygłaszałbykazania,
czyniłbycuda,zostałukrzyżowany?20
Zanimpowstałametodanaukowa,koniecznebyłoodrzucenierozumo-
waniaopartegowyłącznienasylogizmachidopuszczeniedogłosutakiej
postaciempiryzmu,któranieodrzucałazgóryżadnychzałożeńani
hipotez.Widząchistorięnaukiwtymwłaśnieświetle,spostrzegamy,
żenowożytnanaukaniewyrosłazformalnieperfekcyjnejidoskonałej
filozofiiopartejnaarystotelesowskim(lubjakimśinnym)paradygmacie,
aleraczejzestarożytnejiśredniowiecznejmagii.Tooczywiście,przy
brakusystematycznejmetodynaukowej,częstoprowadzićmusiało
namanowceiczyniłodawnychmędrcówbezbronnymi.Naukaimagia
sąniczymKróliKrólowaspółkującynakartachdawnychalchemicznych
traktatów.Trzebapowiedzieć,żetopokrewieństwomagiiinaukimiało
dwaaspekty:jedenpraktyczny,polegającynamniejlubbardziejprze-
myślanymmanipulowaniumaterią,byzobaczyć,coztegowyniknie;
drugimiałcharakterfilozoficzny.Otóżzgodniezeświatopoglądem
magicznymczłowiekmożezapanowaćnadświatem(dziękipoznaniu
jegomechanizmówalbozmuszeniudowspółpracypotężnychdemonów).
Jeślipostępujesięwewłaściwysposób,skutekjestpewien.Awięcjest
tobliskie(poodjęciudemonów)nauceidalekieodświatopoglądureligij-
nego,zgodniezktórymczłowiekmożejedynieprosićBoga(lubteż
bogów)ołaskę,aleskutektakiejprośbyzawszejestniepewny.Według
28
20
ErazmzRotterdamu,Pochwałagłupoty,przeł.E.Jędrkiewicz,DeAgostini,Altaya,
Warszawa2001,s.104–105.
