Zarys dziejów chirurgii polskiej

Wojciech Noszczyk

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-4211-5

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

702

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Zarys dziejów chirurgii polskiej. Red. Noszczyk, Wojciech . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013, 702 s. ISBN 978-83-200-4211-5

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Noszczyk, W.

T1 Zarys dziejów chirurgii polskiej

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2013

SN 978-83-200-4211-5

Bibliografia BibTex:

@Book{ 107016, author = "", editor = "Noszczyk, Wojciech", title = "Zarys dziejów chirurgii polskiej", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2013", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-4211-5" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Noszczyk, Wojciech

TI - Zarys dziejów chirurgii polskiej

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2013

SN - 978-83-200-4211-5

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Noszczyk, Wojciech. Zarys dziejów chirurgii polskiej [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013 [dostęp: 01 09 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/zarys-dziejow-chirurgii-polskiej-wojciech-noszczyk-107016.

historia medycyny, rozwój chirurgii, historia chirurgii, współczesna chirurgia, historia szpitalnictwa

W książce ukazano rozwój chirurgii na ziemiach polskich od czasów najdawniejszych po współczesność. Jest to dzieło wyjątkowe, ponieważ jego autorzy podjęli się przybliżenia czytelnikowi nie tylko historii nauki, ale także życia akademickiego i jeg...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-4211-5

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

702

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

AUTORZY3
W SŁUŻBIE ZDROWIA I ŻYCIA LUDZKIEGO (Słowo do chirurgów polskich) – list papieża Jana Pawła II do chirurgów polskich8
PRZEDMOWA DO PIERWSZEGO WYDANIA - Aleksander Gieysztor12
WSTĘP DO PIERWSZEGO WYDANIA - Wojciech Noszczyk16
WSTĘP DO DRUGIEGO WYDANIA - Wojciech Noszczyk22
RYS HISTORII CHIRURGII ŚWIATOWEJ - Janusz Skalski, Eugeniusz Sieńkowski36
Chirurgia w starożytności i średniowieczu38
Chirurgia cechowa w Europie46
Chirurgia europejska w okresie oświecenia (XVIII wiek)52
Rozwój chirurgii w pierwszej połowie XIX wieku57
Początki nowoczesnej chirurgii59
Rozwój chirurgii w XX wieku70
CHIRURGIA W I RZECZYPOSPOLITEJ - Eugeniusz Sieńkowski, Janusz Skalski82
Organizacja i struktura cechów chirurgów84
Rozwój cechowego lecznictwa chirurgicznego90
Pierwsze podręczniki anatomii i chirurgii98
Próby zorganizowania szkolnictwa chirurgicznego100
Początki nauczania chirurgii na Uniwersytecie Jagiellońskim104
Upadek organizacji cechów chirurgów111
CHIRURGIA W DOBIE ZABORÓW114
Kraków – Zdzisław Gajda, Józef Bogusz116
Pod zaborem austriackim116
Okres Księstwa Warszawskiego118
Rzeczpospolita Krakowska (1815–1846)120
Chirurgia krakowska w latach 1815–1828120
Chirurdzy krakowscy w powstaniu listopadowym123
Działalność Ludwika Bierkowskiego124
Ponownie w granicach monarchii austriackiej130
Pierwsze lata w nowej sytuacji politycznej130
Chirurdzy krakowscy w powstaniu styczniowym133
Lata krakowskie Jana Mikulicza (1882–1887)134
Ludwik Rydygier w Krakowie (1887–1897)142
I Zjazd Chirurgów Polskich (1889 r.)147
Drugi nurt chirurgii krakowskiej149
Oddział chirurgiczny w Szpitalu Św. Łazarza149
Alfred Obaliński i jego asystenci (1870–1897)150
Chirurgia krakowska na przełomie wieków156
Problemy chirurgii w krakowskich towarzystwach i czasopismach naukowych (1866–1915)159
Pomiędzy Lwowem a Krakowem160
I wojna światowa163
Lwów – Wanda Wojtkiewicz-Rok166
Studium Medyko-Chirurgiczne (1805–1873)166
Oddział Chirurgiczny Szpitala Powszechnego Krajowego we Lwowie i jego ordynatorzy (1866–1918)169
Działalność Hilarego Schramma w dziecięcym Szpitalu Św. Zofii w latach 1886–1918172
Poliklinika Powszechna174
Klinika Chirurgiczna Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Lwowskiego i jej kadra naukowa176
Pierwsze lata XIX wieku186
Warszawa – Wojciech Noszczyk186
Powstanie Wydziału Akademicko-Lekarskiego Warszawskiego187
Katedra i Klinika Chirurgiczna Wydziału Akademicko-Lekarskiego189
Nauczanie chirurgii na Wydziale Lekarskim Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego (1816–1831)190
Podręczniki chirurgii193
Chirurgia w Wojsku Polskim (1815–1831)201
Powstanie listopadowe201
Nauka, szkolnictwo i szpitalnictwo po upadku powstania listopadowego203
Warszawskie oddziały chirurgiczne i ich ordynatorzy (1831–1863)203
Prowincjonalne oddziały chirurgiczne (1831–1863)210
Chirurgia i chirurdzy w Towarzystwie Lekarskim Warszawskim (1820–1863)212
Cesarsko-Królewska Warszawska Medyko-Chirurgiczna Akademia213
Szkoła Główna Warszawska215
Powstanie styczniowe217
Kliniki chirurgiczne Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego i ich kierownicy (1869–1900)219
Warszawskie oddziały chirurgiczne i ich ordynatorzy (1864–1900)225
Prowincjonalne oddziały chirurgiczne i ich ordynatorzy (1864–1918)230
Początki antyseptyki i aseptyki233
Dyskusje warszawskich chirurgów236
Początek XX wieku239
Oddziały chirurgiczne w nowym Szpitalu Dzieciątka Jezus (1901–1918)240
Inne warszawskie oddziały chirurgiczne (1901–1918)242
Udział chirurgów warszawskich w posiedzeniach i zjazdach naukowych243
Chirurgia warszawska w czasie I wojny światowej245
Wilno – Wojciech Noszczyk250
Wydział Lekarski Cesarskiego Uniwersytetu Wileńskiego250
Katedra i Klinika Chirurgii Cesarskiego Uniwersytetu Wileńskiego252
Klinika Chirurgiczna Wileńskiej Akademii Medyko-Chirurgicznej258
Publikacje wileńskich chirurgów260
Chirurdzy w Towarzystwie Lekarskim Wileńskim (1808–1842)262
Chirurgia w Wilnie w latach 1843–1918264
Na przełomie XVIII i XIX wieku270
Poznań – Roman K. Meissner, Roman T. Góral270
Szkolenie i inne problemy chirurgiczne w pierwszych latach istnienia Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1827)272
Oddział Chirurgiczny Szpitala Sióstr Miłosierdzia w Poznaniu i jego ordynatorzy (1823–1886)276
Pierwsze polskie lecznice ortopedyczne284
Związki Bierkowskiego z medycyną wielkopolską285
W kręgu Wydziału Lekarskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu288
Nasilenie germanizacji290
Kształtowanie podstaw nowoczesnej chirurgii poznańskiej. Ignacy Zielewicz291
Działalność Tomasza Drobnika w Poznaniu297
Ostatnie lata pruskiej niewoli (1903–1918)303
W wirze walk powstania wielkopolskiego (1918–1919)306
Współudział chirurgów w tworzeniu Wydziału Lekarskiego Wszechnicy Piastowskiej309
Pomorze – Jan Kortas312
Śląsk – Krzysztof Brożek318
CHIRURGIA W II RZECZYPOSPOLITEJ - Andrzej Karwowski, Andrzej Śródka324
Okres walk o granice (1918–1921)326
Chirurgia w dużych ośrodkach329
Kraków329
Lwów333
Warszawa338
Poznań346
Wilno349
Łódź355
Chirurgia w szpitalach prowincjonalnych356
Podręczniki358
Towarzystwa chirurgiczne362
Towarzystwo Chirurgów Polskich362
Towarzystwa regionalne364
VIII Zjazd Międzynarodowego Towarzystwa Chirurgicznego366
Niektóre problemy praktyki chirurgicznej368
CHIRURDZY POLSCY W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ - Andrzej Wysocki374
Wrzesień 1939 roku376
W Rzeszy Niemieckiej382
W republikach sowieckich385
Generalne Gubernatorstwo386
Warszawa386
Powstanie warszawskie393
Kraków i Małopolska403
Lublin i Lubelszczyzna409
Piotrkowskie, radomskie, kieleckie411
Ziemie włączone do ZSRR, od 1941 r. pod okupacją niemiecką414
W obozach koncentracyjnych i więzieniach418
Z Wojskiem Polskim w walce o ojczyznę420
Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie420
1. i 2. Armia Wojska Polskiego425
CHIRURGIA W POLSCE LUDOWEJ - Wojciech Noszczyk, Stanisław Szyszko428
Stan polskiej chirurgii bezpośrednio po II wojnie światowej i w latach późniejszych430
Wyższe szkolnictwo medyczne435
Ośrodki chirurgiczne437
Lublin437
Warszawa438
Kraków454
Łódź459
Gdańsk462
Wrocław464
Poznań469
Szczecin473
Śląsk475
Białystok478
Bydgoszcz479
Postępy polskiej chirurgii po II wojnie światowej480
Współpraca międzynarodowa489
Nadzór specjalistyczny w chirurgii492
Towarzystwo Chirurgów Polskich; jego oddziały, sekcje i zjazdy494
Podsumowanie498
CHIRURGIA W III RZECZYPOSPOLITEJ - Wojciech Noszczyk500
Reformy systemu ochrony zdrowia503
Nauczanie chirurgii504
Kształcenie podyplomowe. Specjalizacja504
Kształcenie przeddyplomowe504
Nadzór specjalistyczny506
Kadry. Działalność oddziałów chirurgicznych507
Ośrodki chirurgiczne508
Białystok508
Bydgoszcz510
Gdańsk511
Kielce514
Kraków515
Lublin519
Łódź521
Olsztyn524
Opole524
Poznań525
Rzeszów527
Szczecin527
Śląsk529
Warszawa533
Wrocław543
Postępy polskiej chirurgii547
Współpraca międzynarodowa562
Towarzystwo Chirurgów Polskich566
Zarząd Główny Towarzystwa Chirurgów Polskich – ZG TChP566
Oddziały569
Sekcje569
Zjazdy TChP570
„Polski Przegląd Chirurgiczny”572
Fundacja Polski Przegląd Chirurgiczny572
Medal im. Ludwika Rydygiera573
Kluby specjalistyczne chirurgów574
Unia Polskich Towarzystw Chirurgicznych576
Zakończenie577
POSŁOWIE DO PIERWSZEGO WYDANIA - Jan Nielubowicz580
ANEKSY - opracował Wojciech Noszczyk590
1. Rafał Józef Czerwiakowski Dysertacyja o szlachetności, potrzebie i użytku chirurgii...592
I. Teksty źródłowe (fragmenty)592
2. Ludwik Perzyna Nauki cyrulickiej...594
3. Jan Fryderyk Niszkowski O związku chirurgii z medycyną...595
4. Aleksander Le Brun Prelekcja wstępna chirurgii operacyjnej...596
5. Julian Kosiński Prelekcja...597
6. Jan Antoni Mikulicz O wpływie chirurgii...598
7. Ludwik Rydygier Jaką być powinna nauka chirurgii w naszych czasach599
8. Okólnik z zaproszeniem na I Zjazd Chirurgów Polskich w Krakowie601
9. Ludwik Rydygier Przemówienie wygłoszone na posiedzeniu I Zjazdu Chirurgów Polskich w Krakowie601
10. Hilary Schramm Przemówienie wygłoszone w Warszawie w czasie obrad XVIII Zjazdu Chirurgów Polskich602
11. Kornel Michejda Przemówienie Prezesa Towarzystwa Chirurgów Polskich603
12. Jan Nielubowicz Zamiast ostatniego wykładu604
13. Witod Rudowski Refleksje o chirurgii607
14. Wacław Sitkowski Moje spojrzenie na chirurgię609
1. Zjazdy Chirurgów Polskich – Zjazdy Towarzystwa Chirurgów Polskich611
II. Zjazdy i konferencje611
2. Zjazdy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich621
3. Konferencje naukowe Sekcji Chirurgii Onkologicznej Towarzystwa Chirurgów Polskich625
4. Konferencje naukowe Sekcji Chirurgii Wytwórczej Towarzystwa Chirurgów Polskich625
5. Sekcja Badań Podstawowych w Chirurgii627
6. Konferencje Sekcji Chirurgii Endoskopowej627
7. Sympozja Sekcji Zakażeń Chirurgicznych628
8. Sympozja Sekcji Wiscerosyntezy – Wideochirurgii629
10. Zjazdy Sekcji Chirurgii Wojskowej630
9. Sekcja Chirurgii Endokrynologicznej630
11. Sympozja Sekcji Chirurgii Urazowej631
1. Prezesi Zjazdów Chirurgów Polskich i Towarzystwa Chirurgów Polskich632
12. Konferencje Sekcji Żywienia Poza- i Dojelitowego632
13. Konferencje Sekcji Chirurgicznego Leczenia Otyłości – Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej632
III. Personalia632
2. Sekretarze Generalni Towarzystwa Chirurgów Polskich633
3. Krajowi członkowie honorowi Towarzystwa Chirurgów Polskich633
4. Zagraniczni członkowie honorowi Towarzystwa Chirurgów Polskich634
5. Profesorowie katedr i klinik chirurgicznych wyższych uczelni polskich w latach 1779–1939634
6. Profesorowie chirurgii ogólnej mianowani w latach 1944–1989636
7. Profesorowie chirurgii ogólnej mianowani po 1989 roku637
1. Wydawane przed okresem II Rzeczypospolitej (opracowała Teresa Ostrowska)639
IV. Polskie czasopisma chirurgiczne639
2. Wydawane w II Rzeczypospolitej (opracowała Teresa Ostrowska)642
3. Wydawane w Polsce Ludowej (opracowała Teresa Ostrowska)644
4. Wydawane w latach 1988–1990646
5. Wydawane w III Rzeczypospolitej646
V. Kalendarium ważnych wydarzeń w chirurgii polskiej653
SPIS ILUSTRACJI656
SKOROWIDZ NAZWISK676

cypanowieweszliwostryspórprawnydo

wadzonegoprzezlondyńskiegolekarzaJohna

tegostopnia,żew1847r.postanowiłgoroz-

SnownaiobdarzyłatytułemlordowskimJa-

strzygnąćKongres,angażującsięwtenspór

mesaY

.Simpsona,nieufnośćzostałaprze-

(nazwanynsporemeterowym”)na16lat89.

łamana.Zaczętostosowaćchloroformtakże

Późniejokazałosię,żeobajniemieliracji,

wchirurgii,leczwkrótceokazałosię,żejest

gdyżdużowcześniej,bojuż30marca1842r.

onśrodkiemtoksycznym.Pojawiłysiędonie-

CrawfordW

.Long,chirurgzestanuGeorgia,

sieniaonagłychzgonachwczasieznieczu-

użyłeterujakośrodkaznieczulającego90.Tak

leniaogólnego.TheodorBillrothzWiednia,

więcciekawepoczątkiznieczuleniaogólnego,

chcączłagodzićtoksycznedziałaniechloro-

miastzapisaćsięwspomnieniemodważnych

formu,zaproponowałstosowaniejegomie-

imądrychdecyzjipionierówanestezjologii,

szankizeteremialkoholem,aletensposób

przeszłydoannałówwkontekściewzajem-

jednaksięnieprzyjął.Natomiastpróbęczasu

nychintrygibezwzględnejwalkioprymat,

przetrwałeter,któryokazałsięstosunkowo

wyzutejzzasadetykizawodowej.

bezpiecznymśrodkiemogólnieznieczulają-

Wkrótceznieczulenieeterowewprowa-

cym.

dzonodoszpitalieuropejskich.Jakopierw-

JacksoniMortonbylitakżeinicjatora-

szyzastosowałje21grudnia1846r.Robert

miwprowadzeniachlorkuetylu,używanego

ListonwLondynie,amiesiącpóźniejJeanF

późniejdokrótkotrwałychznieczuleńwziew-

MalgaignewParyżuiJohanHeyfelderwEr-

nych,atakżenzamrażań”miejscowych,które

langenwNiemczech.

londyńskichirurgBeniaminWardRichard-

Dościsłegogronapionierówstosowania

sonuzyskiwałrównieżzapomocąeteru.

wziewnegoznieczuleniaeterowego6lutego

FrancuskifizjologichirurgPierre-Cyprien

1847r.dołączyłrównieżwKrakowieLudwik

Oréjakopierwszyzastosowałw1872r.znie-

Bierkowski.Stałosiętozaledwiesześćtygo-

czuleniedożylnezapomocąchloralhydratu

dnipopróbieListonaorazniepełnecztery

(wodzianuchloralu),którypóźniejprzyjął

miesiąceposłynnym,pierwszympokazie

sięjakośrodekznieczulającystosowanydo-

operacjiwznieczuleniuogólnym,przeprowa-

odbytniczo,zwłaszczaudzieci.

dzonymwBostonieprzezMortona91.Wten

Warto

przypomnieć,

że

przeszkodą

sposóbznakomitypolskichirurgzasłużyłna

wrozwojuXIX-wiecznejchirurgiibyływa-

tytułnojcaanestezjologiipolskiej”92.Wkrót-

runki,wjakichchirurgomprzyszłopracować,

cekolejnąoperacjęwnarkozieeterowejwy-

oraznawykiiprzyzwyczajeniaodziedziczone

konałwWarszawieAleksanderA.LeBrun,

powiekachminionych.

20lutego1847r.93

OddziałychirurgicznewcałejEuropie,

W1847r.profesorchirurgiiipołożnic-

wtymtakżeoddziałyuniwersyteckie,mieści-

twawEdynburguJamesY

.Simpsonzasto-

łysięnadalwstarychszpitalach,jakHôtel-

sowałporazpierwszyprzyporodzienowy

-DieuwParyżuczyCharitéwBerlinie,nie

środekznieczulający–chloroform,odkryty

mówiącjużoszpitalachprowincjonalnych,

niemaljednocześniew1831r.przezchemi-

pozbawionychoświetlenia,ogrzewania,ana-

kaniemieckiegoJustusaLiebigaorazlekarza

wetmożliwościutrzymaniaczystości.Zresz-

ifarmakologafrancuskiegoEugene,aSoube-

tądotejostatniejprzywiązywanonajmniej-

riana.Stosowaniepodczasporoduchloro-

sząwagę.

formuspotkałosięwpurytańskiejAngliize

Pisząconiedoskonałymoświetleniuszpi-

sprzeciwemduchowieństwa.Uznano,żejest

talnym,możnawspomniećowynalazkulam-

tosprzecznezesłowamiBiblii:nwbólach

pynaftowejdokonanymnapolskiejziemi

rodzićbędziesz”.Dopierogdykrólowaan-

iprzezpolskiegoodkrywcęIgnacegoŁuka-

gielskaWiktoriapoddałasięuśpieniuchlo-

siewicza.Lampanaftowazostałazastosowa-

roformempodczasporodu(1853),przepro-

naporazpierwszywłaśniepodczasoperacji

Ryshistorii

chirurgii

światowej

89Ibidem,s.128–129.

90C.W

.Long,Anaccountofthefirstuseofsulfuricetherbyinhalationasanaestetheticinsurgicaloperations,nSuth.Med.

Surg.J.”1849,nr5,s.705–713,cyt.zaGarrisonandMortonsMedicalBibliography,London1954.

91J.Legutko,LudwikBierkowski(1801–1860),w:Albumchirurgówpolskich,red.W

.Rudowski,A.Śródka,Wrocław

1990,s.10.

92Notabeneuważasięgorównieżzajednegoztwórcówortopediiitraumatologiipolskiejorazinicjatorarehabi-

litacjiruchowej(patrz.s.91).

93M.Durakiewicz,AleksanderAntoniLeBrun(1803–1868),nActaAngiol.”t.13,nr4,s.181.LeBrunprzepro-

wadziłzkoleiwdniu11grudnia1847r.pierwsząnaziemiachpolskichoperacjęwuśpieniuchloroformem.

Brak wyników

Zarys dziejów chirurgii polskiej

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra