Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Warunkinaturalne
1.3.
Warunkiklimatyczneihydrograficzne
35
PodobniejakwyjątkowesąkrajobrazyAustralii,takteżwyjątkowyjest
jejklimat.Wjegokształtowaniudecydująceznaczeniemapołożenie
(szerokośćgeograficzna),wielkośćikształtkontynentu,sąsiedztwopotężnej
masylądowej,jakąjestAzjaorazprądymorskie.Położeniegeograficzne
decydujeokąciepadaniapromienisłonecznych.Około40%kontynentuleży
wpasiemiędzyzwrotnikowym,cooznacza,żerazlubdwarazydoroku
Słońceznajdujesięwzenicie.NajniższepołożenieSłońcawahasięod43°na
zwrotnikuKoziorożcadoponad55°naPółwyspieJork.Wmiejscunajbar-
dziejoddalonymodrównikakątpadaniapromienisłonecznychwynosi
wgrudniu74°20,,awczerwcu27°20,.InnazdeterminantklimatuAustralii
toopływającewyspęprądymorskie.Wybrzeżezachodniepozostajepod
wpływemchłodnegoPrąduZachodnioaustralijskiego,którynaląddziała
osuszającoprzezcałyrok.Ciepłeizmienneprądy,m.in.PrądWschodnioau-
stralijski,docierajądowybrzeżywschodnich.
ZmiennywciągurokujestwAustraliirozkładciśnieniaiwiatry.Konty-
nentobjętyjestcyrkulacjąpasatową–pasatamipołudniowo-wschodnimi.
Wlecie(styczeń)pasyciśnieniaprzesuwająsięnapołudnieinapółnocnych
krańcachkontynentutworząsięniże.Wzimiewyżebarycznerozbudowują
sięnapółnocy.Letnieniżepowodują„wysysanie”powietrzazgłębi
kontynentuorazzobszarówmorskichiwytworzeniekoncentrycznych
wiatrówzcharakterystycznymodchyleniemnapółnocnyzachód.Nad
Australiędostająsiędziękitemumasygorącegoiwilgotnegopowietrza
zwrotnikowegomorskiego,atakżerównikowego.Wiatrywiejąceze
wschodulubzpołudniowegowschodu(pasatypółkulipołudniowej)
docierająnadwschodniewybrzeżagłówniewzimie.Wtymsamymokresie
nadśrodkowączęściąkrajuwytwarzasięwysokieciśnienie,charaktery-
stycznedladużychmaslądowych.
Latotosezoncyklonówtropikalnych,któredocierajązarównodo
wschodnich,jakizachodnichwybrzeży.W1999r.wiatrytropikalnego
cyklonu„Vance”,któreuderzyływZachodniąAustralię,wporywach
dochodziłydo267km/h.Wpółnocnejczęścikrajuwiatryoprędkościach
dochodzącychdo200km/hniesąrzadkością(YearBook...2007).
Lokalnieznaczeniewmodyfikowaniuklimatumająbryzymorskie.
Szczególniewyraźniedostrzegasięichwpływnazachodnimwybrzeżu.
BryzynazywająsięDoctor,wPerthjesttoFremantleDoctor,winnych
miejscachnp.Albany,Geraldton,Esperance.WWielkiejZatoceAustralij-
skiejwiatrywiejąceodmorzanazywająsięSoutherlyBurster,aodlądu
Norther,napołudniowo-wschodnimwybrzeżuzaśodpowiednioBlack
NortheasteriBrickFielder.Takiwiatrodmorzadociera80−90kmwgłąb
kontynentu,wskrajnychprzypadkachnawet350km.Gdywarunkibaryczne
ulegająodwróceniu,niżpojawiasięnadobszaramimorskimi,masysuchego
