Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Zasadnośćdostrzeganiakompetencjiwprawiecywilnym
53
wynikającezczynnościzobowiązującychschodziwanalizieteoretycznoprawnejna
drugiplan101.
Równocześnietrzebapodkreślić,żewpewnychprzypadkachuchyleniezakazunarusza-
niasferyprawnejinnegopodmiotuniewynikazprzyznanegowcześniejuprawnienia
albonałożonegowcześniejobowiązku,leczstanowiefektodrębniedokonanejczynności
prawnejupoważniającej.Naprzykładmożnatutajwymienićm.in.upoważnienieokre-
ślonejosobydowyłączeniabezprawnościdziałaniawzakresiedobraosobistegoinnej
osoby102czyteżupoważnienieokreślonejosobydoodbiorucudzejkorespondencji,
czywreszcieupoważnieniedoprzeglądaniaaktwczyjejśsprawie.Odrębnegokomen-
tarzawymagajątakżeprzypadki,kiedywyrażonesamodzielnieupoważnieniekreuje
jednocześnieswoistegorodzajuuprawnienie,jaknp.upoważnienieprzedsiębiorcydo
korzystaniazfirmynależącejdoinnegoprzedsiębiorcy(art.439§2k.c.)103.
Zaznaczyćwtymmiejscuwypada,żeniejestuzasadnionezawężaniepojęciaupoważ-
nieniawyłączniedokategoriiuchyleniawyżejwskazanegozakazu.Trzebabowiem
podkreślić,żezdecydowanieczęściejupoważnieniestosowanejestwcywilistycedla
określeniakompetencjipełnomocnikadopodejmowaniawimieniureprezentowanego
skutecznychdlaniegoczynnościprawnych.Nagruncieteoriiprawazaproponowano
nawetpodziałnadwaodmiennerodzajeczynnościprawnychupoważniających104.
Pierwszytyptotzw.czynnościprawneupoważniającesensustricto-wjęzykunorma-
tywnymokreślanejakopełnomocnictwo(art.98in.k.c.).Ichsenssprowadzasiędo
przeniesienia(subdelegowania)kompetencjijednegopodmiotunarzeczinnegopod-
miotuprawa.Wrezultaciepodmiotupoważnionyuzyskujekompetencjęnpochodną”
wtymsensie,żemożedokonywaćczynnościprawnychwimieniuizbezpośrednim
skutkiemdlareprezentowanego105.
Drugitypczynnościupoważniającychsprowadzasiędowspomnianejjużwcześniej
kategoriiuchyleniageneralnegozakazuingerowaniawsferęprawajakiegośinnego
101
J.Kaczor,Pojęcieczynnościprawnej...,s.136.Zpunktuwidzeniateoretycznoprawnegowyróżnienie
upoważnieniawramachczynnościzobowiązującejwydajesięcelowe.Zob.takżeart.714,716,759,9211k.c.
J.Grykiel,Powstanieprokury...,s.99.
102
SzerzejJ.Kaczor,Pojęcieczynnościprawnej...,s.93.
103
Por.J.Grykiel,Powstanieprokury...,s.99.
104
Przeciwkowyróżnianiuczynnościprawnychupoważniających-por.S.Sołtysiński,Recenzjapracy
B.Gawlika,„Umowaknow-how.Zagadnieniakonstrukcyjne”,PiP1976/4,s.139.
105
J.Kaczor,Pojęcieczynnościprawnej...,s.67-68,125,139;K.Świrydowicz,Analizalogicznakompetencji
normodawczej,Warszawa-Poznań1981,s.17i32-33.Autorzwracauwagę,żepojęcieczynnościupoważnia-
jącychmacharaktertypologiczny,anieklasyfikujący.Oznaczato,żeposzczególneczynnościniemusząmieć
wszystkichcechcharakterystycznychdlawzorcowegoprzypadkutejczynności(pełnomocnictwa),leczcechy
temogąwystępowaćwróżnymnatężeniu-tamże,passim.Oczywiściepoprzezudzieleniepełnomocnictwa
mocodawcanietracimożliwościdokonywaniaczynności,codoktórychudzieliłupoważnienia.WyrokSA
wKatowicachz6.11.1991r.,IACr230/91,LEXnr1653533.