Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wielopoziomowezarządzaniewariantywschodnie.Wyłaniającesięwzorcezarządzaniarozwojem…
Faktycznewypełnianieunijnychwarun-
siłkinarzeczkreowaniai/lubpodniesieniaja-
ków
uruchamiania
programów
struktural-
kościlokalnychorazregionalnychzdolnoścido
nychrównieżniebyłowolneodwieloznaczno-
tworzeniaiwdrażaniaprogramówrozwojowych
ściiprzeciwieństw.Przezlata90.naregionach
powierzyłarządomnowychkrajówczłonkow-
iichmożliwościachdziałaniaskupiałosięwie-
skichprerogatywękontrolowaniaregionalnej
lezróżnicowanychprogramówprzedakcesyj-
polityki(Hughes,Sasse,Gordon2004;Bruszt
nych,kierującychsięgłówniewartościamizwią-
2002;Keating2006).Tesameprogramy,które
zanymizreformąpolitykrozwojuterytorialnego
przyczyniłysiędoodnowieniakoncepcjiEuropy
UEz1988r.Programyteodegraływażnąrolę
Regionówirozwojupoprzezlokalneupodmio-
wzmianieawprzypadkuniektórychkrajów
towienie,stałysięwlatach90.zalążkamirecen-
aspirującychdoczłonkostwaunijnegowtwo-
tralizacjiirenacjonalizacji,wówczasgdypaństwa
rzeniuregionalnegoukładuinstytucjonalnego,
wschodnioeuropejskieprzystępowałydoUE.
formowaniuinstytucjizarządzaniarozwojem
Próbawymuszeniajednolitejformułyscentra-
terytorialnym.Miałyonerównieżpodstawowe
lizowanegozarządzaniaspotkałasięwśródno-
znaczeniewzasilaniutychukładówinstytucjo-
wychkrajówczłonkowskichzoporemoróżnym
nalnychaktoramimającymizdolnośćdoudzia-
stopniunasilenia,wzależnościodrezultatów
łuwpolitycerozwojuregionalnego,prowadzo-
wcześniejpodejmowanychreformpaństwaido-
nejzgodniezregułamifunduszystrukturalnych.
tychczasowegoeksperymentowaniazprogra-
Pomimopewnychistotnychdoświadczeńzwią-
mamirozwojuterytorialnego.Wkonsekwencji
zanychzzarządzaniemrozwojemregional-
zamiastjednolitejformułyrenacjonalizacji,re-
nymzpoczątkulat90.(Bruszt2005),większość
gionyodgrywałyzróżnicowanąrolęwtychkra-
przyszłychpaństwczłonkowskichniemia-
jachitworzącychsięwnichreżimachzarządza-
ławmomencieuruchomieniaunijnychprogra-
niarozwojemterytorialnym.
mówprzedakcesyjnychokreślonychpolitykroz-
WykorzystującprzykładCzech,WęgieriPol-
wojuregionalnegoiodpowiednichinstytucji.
ski,wtymartykulepróbujęwykazać,żemimo
Zregionalnymiproblemamiekonomicznymi
pędukurecentralizacjiwlatachpoprzedzają-
ispołecznymiradzonosobiegłówniezapomocą
cychakcesję,regionybyływłączonewzarządza-
centralnychinieskoordynowanychprogramów
nierozwojemterytorialnymnakilkupoziomach
sektorowych.Wwiększościinteresującychnas
iwżadnymznowychkrajówczłonkowskich
państwnieustanowionowybieralnychciałre-
rządyniezmonopolizowałycałkowiciezarzą-
gionalnych,aterytorialnewładzepubliczneoraz
dzaniarozwojemaniteżnietokoniecznieby-
niepubliczniaktorzypoziomulokalnegoiregio-
łoichcelem.Jakkolwiekwtejinterpretacjimo-
nalnegobylisłabiizdezorganizowani.
żemymówićopojawieniusięniektórychform
Wprowadzenieunijnychzasadwtychkrajach
zarządzaniawielopoziomowego,będęstarałsię
oznaczałootwarcienowegopolapolityki,wraz
dowieść,żewtychtrzechkrajachkonfiguracje
znowymiaktorami.Wczasie,wktórymno-
MLGiwzorceregionalizmuróżniąsięniety-
wepaństwaczłonkowskiemusiałyrzeczywiście
lestopniemnasilenia,ilejakością.
przyjąćistosowaćodnowioneregułyiprocedu-
Wartykulekładęnacisknazarządzaniete-
ryfunduszystrukturalnych,zasadyorganizacyj-
rytorialneirolę,jakąregionyodgrywająwpro-
newykorzystywaniaichśrodkówzmieniłysię
jektowaniuiwdrażaniuplanówrozwojutery-
diametralnie.Kiedyakcesjazbliżałasię,Komisja
torialnego,wramachprogramówzwiązanych
niezważającnawszystkiewcześniejszeodnie-
zfunduszamistrukturalnymiUE.Wwiększości
sieniadowielopoziomowegozarządzaniaiwy-
nowychkrajówczłonkowskichdziałaniaroz-
wojowepodejmowanepozatymifunduszami
zodpowiednim«partnerstwem»,«zdolnościąprogramo-
wania»oraz«zdolnościąabsorpcyjną»,poprzezalokację
funduszydlapaństwczłonkowskichnapodstawiekryte-
bardzoograniczone.Wtymsensie,mówiąc
ozmianachwzarządzaniuśrodkamifunduszy
strukturalnych,wwiększościprzypadkówodno-
riówodnoszonychdorozwojuspołeczno-gospodarczego
szęsięwprostdodebatyozmieniającejsięroli
napoziomiejednostekterytorialnychpoziomuNUTSII
regionówiróżnychkonfiguracjachregionalizmu.
(Hughes,Sasse,Gordon2004,s.75).
Drugaczęśćtejpracystanowipropozycjęana-
7