Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Kształtowaniesięłącznikaobywatelstwawprawie...
cyl)38,którerozstrzygałowpóźnychwiekachśrednichnp.oobywatel-
stwieokreślonegomiastaalboopoddaństwiewładzypana39.Jednostka
mogłazatemwpewnymzakresiedoprowadzićdozmianyswojego
statusunaskutekprostejzmianymiejscaprzebywania.Podejmowane
byłyniekiedypróbyustabilizowaniaowychwięziprawnych40.Jednak
dążeniedokonsolidacjiscentralizowanejwładzypaństwowejnadcałym
terytoriumorazdoprzezwyciężeniapodziałówlennychsprzyjałopo-
glądomforsującymterytorializm,itoprimafaciewjegoskrajnejwersji.
Wtakimkierunkuszłym.in.zapatrywaniaprzedstawicielitzw.dawnej
szkołyholenderskiej,którzywzasadzieodrzucalieksterytorialność
(anawetsamopojęcie)statutówosobowych41.Ichzdaniemwszystkie
osoby,któreprzebywaływgranicachdanegopaństwa,byłytraktowane
takjakjegonpoddani”42,comożnapostrzegaćjakonajważniejszą
zkonsekwencjizasadyterytorializmu43,późniejgorliwiezwalczaną
38M.Gutzwiller,Geschichte...,s.93.
39Świadczyotymm.in.przyjętawewschodnichNiemczech-atakżewPolsce-
zasadaStadtluftmachtfrei,Landluftmachteigen,zgodniezktórąjedenrokijedendzień
przebywaniawdanymmieściealbowsidecydowałodpowiednioonabyciustatusu
mieszczaninaalbopoddanego;por.L.vonBar,TheorieundPraxis...,s.31-32.
40Przykładyzob.E.M.Meijers,L'histoiredesprincipes...,s.612-613,619.Możliwość
nabywaniaobywatelstwamiejskiegostopniowoograniczano-zwłaszczawdużychibo-
gatychośrodkachzachodniejEuropy-przezdodatkowekryteriaczytopochodzenia,
czytoodpowiedniegostatusumajątkowego;szerzejzob.K.Trzciński,Obywatelstwo
wEuropie.Idea...,s.51.
41E.M.Meijers,L'histoiredesprincipes...,s.660.Jednakżestanowiskoszkołyholen-
derskiejniewydajesiędokońcajednoznaczne.OilebowiemJohannVoetrzeczywiście
zzałożeniaodrzucałeksterytorialnyefektstatutówpersonalnych,otyletezyUlrikaHu-
beraodnośniedoqualitatespersonales(np.zdolnościdoczynnościprawnychorazjej
ograniczeń,wynikającychnp.zniepełnoletności,ubezwłasnowolnieniaitp.)zdająsię
wskazywaćraczejnadążeniedoposzanowaniastatusu,uzyskanegowcześniejprzez
osobęwedługprawobcegopaństwa,np.zachowaniapełnoletniości(por.U.Huber,De
conflictulegumdiversarumindiversisimperiis,§12).Zatemprawopaństwapochodzenia
osobyfizycznejexcomitategentiumuzyskiwałowpewnymzakresieprymatwstosunku
doprawaterytorialnego;szerzejD.J.LlewelynDavies,TheInfluenceofHuber'sDeCon-
flictuLegumonEnglishPrivateInternationalLaw,BritishYearbookofInternationalLaw
1937,vol.18,s.61-62;por.H.E.Yntema,TheComityDoctrine...,s.27.
42WtensposóbdawnaszkołaholenderskanawiązywaładopoglądówGrocjusza,
którypostrzegałwładzępaństwanadosobamiirzeczaminajegoterytoriumjakobez-
względnąiwprowadziłpowszechnieznanepojęcienpoddanychczasowych”(subditi
temporarii);H.Grotius,Deiurebelliacpacislibritres,repr.,red.J.B.Scott,NewYork
1995,s.59(ks.I,rozdz.III,tyt.XII).
43Istotętejdoktrynywpowiązaniuzcomitasgentiumwyjaśniająsłynnetzw.aksjo-
maty(axiomata)UlrikaHubera(Deconflictu...,§2):I.Legescuiusqueimperiivimhabent
36