Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
13
zaśtworzenieśrodowiskazycznegoszkołysprzyjającegoefektywnemuza-
spokajaniupotrzebzjologicznychuczniów,potrzebyruchu,bezpieczeń-
stwazycznego,przestrzeniirekreacjijestzjednejstronyuzupełnieniem
tegowymiaruprofilaktyki,azdrugiejstanowiswoistąformęzapobiegania
zaburzeniomzdrowiasomatycznego.
Przyjętaprzezemnieperspektywasystemowegoujmowaniazjawisk
jestpodstawądouznania,żepoziomzdrowiadzieciimłodzieżyjestefek-
temmechanizmówsamoregulacjiuruchamianychwprzypadkuzakłóceń
wfunkcjonowaniuposzczególnychwymiarów/podsystemówzdrowialub
niekorzystnychwarunkówotoczenia.Nawiązującdokoncepcjipsychologii
środowiskowejDanielaStokolsa(1998),uznałam,żeśrodowiskospołecz-
no-fizyczne(socio-physicalenvironment)szkołymożnapotraktowaćjako
kategoriętransakcyjnąukazującąuczniaiśrodowiskoszkolnewukładach
wzajemnychzależności.Zależnościtecechująstałaiwzajemnainterakcja
międzyuczniemaśrodowiskiemszkolnym,świadomaiaktywnarolaucznia
wtymśrodowiskuorazprocesyoptymalizacyjne,którychpodejmowanie
możesłużyćpoprawiejegodobrostanu.Wtakimujęciuśrodowiskoipro-
cesypsychiczneuczniastanowiądynamicznącałość,toteżprzedmiotemin-
terwencjipsychośrodowiskowychmogąbyćjednocześnieobiektyfizyczno-
-przestrzenne,środowiskopsychospołeczneicechypodmiotoweucznia.
Stanrównowagiwtransakcjiuczeń-środowiskoszkolnemożnazatemuzy-
skiwaćpoprzezoddziaływanienakażdyzwymienionychelementów.
Uwzględniającwpracycałościowepodejścieekologiczne,wprowadzam
zaMarkiemD.MontgomerymiJamesemL.Paulem(1982)pojęcieekosy-
stemuszkoły,przyjmując,żesystemowyobrazszkołysłużypełniejszemu
zrozumieniurzeczywistościszkolnej,kształtowaniuświadomościzawodo-
wejnauczycieliiosiąganiuzałożonychprzeznichrezultatówwychowania,
jakrównieżdostarczapodstawpojęciowo-teoretycznychwplanowaniuba-
dańnaukowychnadfunkcjonowaniemszkołyorazwinterpretacjiiintegra-
cjiichwyników(por.Schulz,1992,s.67-70).
R.Schulz,piszącoswoistościwychowania,wktórymosobązaangażo-
wanąwewspomaganieiukierunkowanierozwojuwychowankajestpeda-
gog,wskazuje,żenprzedmiotem(materią)kształtowaniawdziałalnościpe-
dagogicznejjestraczejstronapsychicznaiosobowościowaniżsomatyczna
człowieka”
,pozycjaspołecznapedagoga(wodróżnieniuodrolirodziców
jakonaturalnych,biologicznychpodmiotówwpływuopiekuńczo-wycho-
wawczegowobecswoichdzieci)jestbowiemkategoriąwyłączniekulturo-
(2003,s.19).Wspomaganierozwojudzieckawwymiarzebiologicznym,
kulturowymiosobowymjesttuzatemrealizowaneprzedewszystkimprzez
kształtowanieosobowości.Podzielająctentokrozumowania,azarazemod-
wołującsiędoholistycznegoisystemowegoujęciazdrowia,koncepcjijego
wieloczynnikowychuwarunkowań(Lalonde,1974),wktórejpodkreślana
jestrolastylużycia,zachowańzdrowotnychiszerokorozumianegośrodo-