Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Zasobyzdrowotnemłodzieżygimnazjalnejwkontekścieekosystemuszkoły
miarachorazzłożonykompleksczynnikównaturybiologicznej,psychicznej
ispołecznej,którejewarunkują.Zdrowiejesttuzatemtraktowanedyna-
micznieistanowifunkcjęwielkości,dostępnościistopniawykorzystywania
przezczłowiekazasobówtkwiącychwnimsamymiwotaczającymgośro-
dowisku.Mamytuwięcdoczynieniazkonkurencyjnymdopodejściapa-
togenetycznego,opartymnamodelusalutogenezyAaronaAntonovsky’ego7,
paradygmatemsalutogenetycznym(łac.salus-zdrowie),wramachktórego
możnasformułowaćantynatawistyczniebrzmiącątezęomożliwościpozy-
skiwaniaprzezczłowiekazdrowianadrodzekształtowaniapodmiotowych
iśrodowiskowychzasobówzdrowotnych.Stanowionazasadniczypunktod-
niesieniateoretycznieipraktyczniezorientowanejpedagogikizdrowia.
1.1.Zdrowiewujęciubiomedycznym
Źródełbiomedycznegomodeluzdrowiaupatrujesięwlozofiikartezjań-
sko-newtonowskiej,którejzałożenianatyletrwaleukierunkowałymyśl
naukowąnatrzykolejnewieki,żeleżąceujegopodstawpodejściezyskało
wliteraturzemianoparadygmatunaukiozdrowiu.Zgodniezkoncepcjami
deskryptywnymiwramachtakiegobiomedycznegoujęciachorobajesttrak-
towanajakozjawiskocharakteryzującesięzaburzeniamiwfunkcjonowaniu
ludzkiegociałajakoorganizmubiologicznego,traktowanymijakoistotne
odchylenieodnormy(Sokołowska,1986,s.15)określonejwkategoriach
medycznychiwywodzonejzaktualnieobowiązujących,udowodnionychna
miaręrozwojunaukiwdanymokresie,prawzjologii.Wodniesieniudo
zdrowiajesttunatomiaststosowanadefinicjanegatywna,którejtreśćzawie-
rasięw,potwierdzonymobiektywnądiagnoząlekarską,zaprzeczeniuobec-
nościdysfunkcji-nzdrowietobrakchoroby”
.
Biomedycznymodelzdrowianawiązujewswoichzałożeniachdostwier-
dzeniaKartezjuszamówiącego,żen(...)otoJa,czylidusza,dziękiktórej
jestemtym,czymjestem,jestcałkowicieodrębnaodciałaijestnawetła-
twiejszadopoznanianiżono,anadto,gdybyniebyłowcaleciała,duszanie
przestałabybyćtymwszystkim,czymjest”(Descartes,1988,s.39).Głoszo-
nejprzezlozofazasadzieodrębnościmyśliirozciągłościtowarzyszyjedno-
cześnie,niezmierniebrzemiennawskutkidlamedycynyilozofiizdrowia,
wizjaprzyrodyjakomaszyny.Wizjata,dopełnionadowodamimatematycz-
nymiIsaacaNewtona,stałasięfundamentemzaadaptowanejprzeznaukę
7ModelsalutogenezyzostałprzedstawionyprzezA.Antonovsky’egoporazpierw-
szywroku1979:A.Antonovsky(1979).Healthstressandcoping.SanFrancisco:Jossey-
-Bass.Zjegopełnąwersjązapoznaćsięteżmożnawpozycjitegożautora,przetłumaczonej
w1995rokunajęzykpolski,podtytułemRozwikłanietajemnicyzdrowia(przeł.H.Grzego-
łowska-Klarkowska,FundacjaInstytutuPsychiatriiiNeurologii,Warszawa1995).