Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Zasobyzdrowotnemłodzieżygimnazjalnejwkontekścieekosystemuszkoły
integracjiidezintegracji-wpłaszczyźniepsychicznej,otwarciasię(syntonia)
izamknięcia(dystonia)-wpłaszczyźniespołecznejorazrównowagimiędzytymi
trzemapłaszczyznamiwgranicachprzyjętychzanormalne(za:Aleksandrowicz,
1988,s.18).
Wmodelusocjoekologicznymszczególnynaciskkładziesięnasystemo-
wepowiązaniamiędzyholistycznierozumianymczłowiekiemajegoświa-
temfizycznymispołecznym,któryprzenikatzw.polauwarunkowańzdro-
wia.ZgodniezkoncepcjąMarkaLalonde’a(Lalonde,1974)wpolachtych
lokujesięczynnikibiologiczne,zachowaniaczłowiekazwiązanezezdro-
wiem,środowiskofizyczneispołeczno-kulturoweorazprofesjonalnąopiekę
medyczną.Jednocześnieprzyjmujesię,żewczłowiekuorazpozostającym
znimwsystemowychrelacjachszerokopojętymśrodowiskutkwiąpoten-
cjałyzdrowia,któreuczestnicząwprocesieosiąganiadynamicznejrówno-
wagi,traktowanejtujakopodstawowywskaźnikzdrowia.
Założeniamodelusocjoekologicznegoilustrujeopracowanawlatach80.
wDepartamencieZdrowiaPublicznegowTorontotzw.Mandalazdrowia
(Hancock,Perkins,1985),wktórejzawartokoncepcjęzdrowiaujętązper-
spektywyekologicznej.Jesttuonopojmowanejakojednośćobejmującawy-
miarfizyczny,intelektualnyiduchowy,którapozostajewpoluwzajemnych
zależnościzbiosferą,kulturą,społecznymkontekstemżycia,stylemżycia
istworzonymprzezczłowiekaśrodowiskiemżycia.
Konstrukcjamandaliumożliwiaposzukiwaniezależnościpomiędzyróż-
nymisystemamiuczestniczącymiwprocesierównoważeniapotrzebjed-
nostkiiwymagańotoczenia.Uwzględnionewniejpowiązaniawskazująna
szczególnąrolęfizycznegoipsychospołecznegośrodowiskażyciaczłowieka,
któremożnapoddaćanaliziewodniesieniudoichbezpośredniegoorazpo-
średniegoudziałuwkształtowaniuzdrowia,przyczymwtymdrugimprzy-
padkuczynnikiśrodowiskowestanowiąkontekstpodejmowanychprzez
niegozachowańzdrowotnychistylużycia.
Nagrunciepedagogikipolskiejkoncepcjazwiązkuczłowiekaześrodo-
wiskiemjegożyciazostałaszerokoopisanaprzezHelenęRadlińską,która
wpisaławzałożeniapedagogikispołecznejtezęgłoszącą,żefunkcjonowanie
irozwójczłowiekawarunkowanesąśrodowiskiem,azarazemśrodowisko
jestprzezniegokształtowane.Wokreślonymprzezniąprzedmiociebadań
pedagogikispołecznejmożnawręczodczytaćakcentypodejściasystemowe-
go,kiedypisze,żenaukatan(...)zajmujesięstosunkiemjednostekigrupdo
środowiskżycia(przyrodniczego,kulturowegoiosobowego)orazichrolą
jakoskładnikówśrodowiskiczynnikówprzemian”(1961,s.366).
Biorącpoduwagęcałysplotróżnorodnychczynnikówpozostających
wrelacjachzezdrowiemczłowieka,wswoichbadaniachprzyjmuję,żewjego
kształtowaniu,zwłaszczawodniesieniudoludzimłodych,ważnąrolęod-
grywanprozdrowotnie”ukierunkowanaedukacja,którazarównowswoich
