Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
RozdziałI
łamiradzieckimi,GrupaArmiiPołudniezameldowała,żeoilejejzimowalinia
upozostaniezgrubszatakasama”(pomijającpewnenieuniknione,lokalne
zmiany),touplanoczyszczeniazakolaDonuczydotarciadoMajkopu,niezo-
staniewcielonywżycie”49.NazajutrzRundstedtpoinformowałFührera,że
zpowoduciężkichstratwludziachisprzęcie,ogromnejprzewagiliczebnej
wojsknieprzyjacielaorazkoszmarnejpogody,GrupaArmiiPołudniezawiesza
wszelkieumanewryoperacyjne”iprzechodzidoobronyunamożliwejdoprzy-
jęciaztaktycznegopunktuwidzenialinii”
.
WedługHalderaHitlerbyłuskrajnieporuszony”izwściekłościązakazał
owegoodwrotu50.Rundstedt,któregonajwiększątroskąbyłobezpieczeństwo
jegocierpiącychżołnierzy,odpowiedziałprzezBrauchitscha,żeniemożeza-
stosowaćsiędorozkazuHitlera;poprosiłojegomodyfikacjęlubzwolnienieze
stanowiska.Hitleruznałtozaotwartepodważeniejegowładzyi1grudniapo-
zbawiłRundstedtadowodzeniagrupąarmii,zastępującgoReichenauem(do-
wodzącymwcześniej6.Armią).JaksięokazałoReichenaurównieżzdawałso-
biesprawęzbeznadzieisytuacjiizwróciłsiędoHitleraopozwolenienawyco-
fanieswoichludzinadrzekęMius.TymrazemFührersięugiął,amocnonaci-
skanesiływokółRostowacofnęłysięnabardziejdogodnądoobronypozycję.
OdwrótnadMiusbyłdlaHitleragorzkąpigułkądoprzełknięcia.Zdałsobie
sprawę,żepolanafoweKaukazuwyślizgnęłysięzjegouścisku,przynajmniej
wtymroku.Wrzeczywistościobawiałsiętakiegorezultatujużodjakiegoścza-
su,pomimonanowowzbudzonegooptymizmuwokresietużpotym,jak
NiemcyzdobyliRostów.7listopada,kiedywciążwierzył,żeOperacjaBarba-
rossamożezostaćdoprowadzonadoszczęśliwegokońcaw1941r.,skarżyłsię
słabnącemuwoczachBrauchitschowi(nazajutrzmiałdoznaćatakuserca),że
opanowaniepólnafowychbędzietrzebaodłożyćdonastępnegoroku.Podob-
nie,19listopadapoinformowałnajbliższychdoradców,żepierwszymcelem
w1942r.będąkaukaskiepolanafoweiżekampaniawceluichopanowania,
rozpoczętawmarculubkwietniu,będziemiałanaceluskierowanieniemiec-
kichsiłuażnarosyjskiepogranicze”(dogranicyradziecko-irańskiej)51.
WpierwszymtygodniugrudniaporażkapodRostowemstraciłanaznacze-
niuwporównaniudowydarzeńrozgrywającychsięwpozostałychczęściach
frontuwschodniego.NadalekiejpółnocyawangardzieGrupyArmiiPółnoc
vonLeebazagroziłookrążeniepodTichwinem,cozmusiłowściekłegoHitlera
dowyrażeniazgodynanieznacznyodwrót.SytuacjaGrupyArmiiŚrodek
przedstawiałasięjeszczegorzej.Wpołowielistopadapierwszesolidnemrozy
pozwoliłynawznowienieofensywynaMoskwę,apodkoniecmiesiącaupadek
miastawydawałsiępewny.Jednakwyczerpani,mającywieżeKremlawzasięgu
wzrokuNiemcy,zostalizatrzymaniprzezniszczycielskąkombinacjęprzerze-
dzeniawłasnychszeregów,potężnychproblemówzaopatrzeniowych,kosz-
49Reinhardt,s.178.
50Halder,t.3,s.319.
51Ibid.,s.295.
