Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
RozdziałI
połaciterenu.SzaposznikowbłagałStalina,bytennieulegałambitnymzamierze-
niomTimoszenki,wskazując,żebrakżołnierzyorazmateriałówwojennychwy-
kluczałtakogromneprzedsięwzięcie,które,wkażdymwypadku,wymagałoby
znacznegowzmocnieniaFrontuPołudniowo-Zachodniego63.
StalinzignorowałlogikęargumentacjiSzaposznikowa.Pozostawałsceptycz-
nywobecplanówuaktywnej”obronynieobejmującychżadnychznaczących
ofensywipodważał,uważaneprzezeńzagłupotę,biernośćipozwolenienie-
przyjacielowinaprzejęcieinicjatywy.uNiemożemypozostawaćwobronie
isiedziećzzałożonymirękamiażNiemcyuderząpierwsi!”
,pouczałSzaposzni-
kowanawspólnymposiedzeniuPaństwowegoKomitetuObronyiStawkipod
koniecmarca64.ChoćArmiaCzerwonapowinnatrzymaćsięzasadniczejstra-
tegiiobronnej,toniezbędnebyłorównieżprowadzeniepojedynczychofensyw
naszerokimfroncie.Największewrażeniezrobiłananimzrewidowanaizredu-
kowanawersjajegoplanuopanowaniaCharkowaautorstwaTimoszenki.Mar-
szałekŻukow,najbardziejutalentowanydowódcaoperacyjnyStalina,starałsię
goprzekonać,byniewcielałtegoplanuwżycie,azamiasttegoprzystałnapo-
litykęstrategicznejobronySzaposznikowaipozwoliłjegoFrontowiZachod-
niemunaprzeprowadzeniejednego,leczograniczonegouderzeniananiebez-
piecznesiłyniemieckiewśrodkowymsektorze(wciążznajdującesięzaledwie
150kmodMoskwy).Żukow,podobniejakSzaposznikow,zostałwtymprzy-
padkuzepchniętyprzezdogmatycznegoStalina,któryzpogardąokreśliłjego
planjakoupółśrodek”65,nabocznytor.
KugorzkiemurozczarowaniuSzaposznikowa,StalinprzystałnaplanTimo-
szenki.ZaleciłpojedynczeofensywywyprzedzającepodLeningradem,wrejo-
nieDiemiańska,wsektorachsmoleńskimilgowsko-kurskim,wrejonieChar-
kowainaKrymie.Wasilewskiopisałpóźniejnegatywnekonsekwencjesprzecz-
nejdecyzjiStalinaourównoczesnymatakuiobronie”
.Argumentował,żeowa
decyzjauzaowocowałaniemożliwymdoprzyjęciazużyciemsił.Rozwójwyda-
rzeńlatem1942r.ewidentniedowiódł,żegdybytylkodoszłodotymczasowe-
gopowrotudostrategiiobronnejnacałymfroncieradziecko-niemieckim
igdybyodrzuconooperacjeofensywne(np.operacjęcharkowską),krajowi
orazsiłomzbrojnymoszczędzonobypoważnychklęskibylibyśmywstanie
wznowićaktywnedziałaniaofensywneowielewcześniejiponownieuchwycić
inicjatywęwnaszeręce”66.
Zaiste,kontrofensywyStalinaokazałysięcałkowitymniepowodzeniem(jak
zobaczymyponiżej),awefekcieNiemcynietylkoodzyskaliinicjatywęstrate-
giczną,alestraconorównieżtysiąceradzieckichżołnierzy.
63Erickson,RoadtoStalingrad,s.336.
64G.K.Zhukov,FromMoscowtoBerlin:MarshallZhukov’sGreatestBattles,red.H.E.Salisbury,tłum.
Shabad,seriaWarandWarriors(CostaMesa,1991),s.99.
65Ibid.,s.119.
66Vasilevskii,uBetweenMoscowandStalingrad”,s.405.
