Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy
Zawódjakonastępstwospołecznegopodziałupracy
1.1.Zawódpodstawowąkategoriązawodoznawstwa
Człowiekwdążeniudozaspokajaniaswoichpotrzebodzaraniadziejówbyłzmuszony
dopodejmowaniaaktywności.Początkowowiązałasięonazpozyskiwaniemdóbr
przyrodyiichadaptacją,zczasempojawiałysiękolejnepotrzebyizwiązaneznimi
zadaniadowykonania.Pomimożetrudnoówczesnądziałalnośćnazwaćpracą
wewspółczesnymrozumieniu,tojejnamiastkimiałyjużwówczasmiejsce.Coraz
bardziejzłożonezadaniawymagałypodzielenia,bowiemzczasemniewykonalne
stawałosięwykonywanieichprzezkażdegoczłowiekawewłasnymzakresieinawłasny
użytek.Znajdujemywtympoczątekspołecznegopodziałupracyiwyodrębnianie
zawodów.Jegodynamicznyrozwójnastąpiłwrazzwynalezieniemmaszynyparowej,
kiedytopowstałylicznefabrykizatrudniającerzeszerobotników,którychpracęnależało
zorganizować.Wówczas,wpierwwdziałalnościprodukcyjnej,anastępnierównież
winnych,miałomiejscewyodrębnianiazawodówwewspółczesnymrozumieniu.
Wykonywaniepracyzawodowejwiążesięwięcnierozerwalniezwykonywaniem
zawodu.Spotykamysięzwielomaznaczeniaminadawanymiterminowi„zawód”.
TadeuszNowackiszczegółowoiwnikliwieprzeanalizowałistotępojęcia„zawód”.
Ukazałróżnespojrzenia,jakiebyływyrażanewkolejnychokresachhistorycznychina
gruncieróżnychdyscyplinwiedzyinurtówfilozoficznych1.Wrezultaciedokonanych
analizprzedstawiłswojestanowiskowtejsprawie,określając„zawód”jako:„zespół
czynnościspołecznieużytecznych,wyodrębnionychnaskutekspołecznegopodziału
pracy,powtarzającychsięsystematycznie,wymagającychodpracownikaodpowiedniej
wiedzy,któryjestźródłemutrzymaniapracownikaijegorodziny”2.
Przedstawionadefinicjajestpowszechnieuznanaistosowana,przyczymmożnasię
spotkaćzjejposzerzonąwersją,wktórejwiedzazostałazamienionanakwalifikacje.
Tymsamymzostałaonaposzerzonao„umiejętnościiokreślonecechy
psychofizyczne”3.
Wprzedstawionejdefinicjizawartejestuszczegółowieniestanowiskawyrażonego
wtejsprawieprzezMaxaWebera,zdaniemktóregozawódto:„kompleks
wyspecjalizowanychczynnościbędącychdlajednostkisposobemzaspokajaniapotrzeb
istanowiącyźródłozarobkowe”4.Pomiędzyrozumieniemzawoduipracyzawodowej
granicajestpłynna,prawieniewidoczna,choćTadeuszNowackijednoznacznie
wskazuje,żeniesątoterminytożsame5.
Najczęściejużywasiępojęcia„zawód”wtrzechznaczeniach:
1.Jesttowewnętrzniespójnysystemczynności,stanowiącydlajednostkiźródło
utrzymaniaiokreślającyjejpozycjęspołeczną.
2.Stałewykonywaniepewnychczynnościbezwzględunakwalifikacje.
3.Populacjetych,którzywykonujątesameczynnościzawodowe6.
Każdyzawódwtympierwszymrozumieniumaswojecharakterystycznecechy:
jestukłademwyodrębnionychipowtarzanychczynności,
