Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teologiapolitycznaks.PiotraSkargi
Rzymskiego,pozostajączalimesem.Agdzienajłatwiej—możnarzec:to-
talnie,prawiestuprocentowo—sięprzyjęła?Wkrajachskandynawskich,
czyliwtych,gdziepoczątekchrystianizacjiteżdatujesięmniejwięcej
(takjakPolski)naX,nawetXIwiek;atakżewSzkocjiiwAnglii,którabyła
chrystianizowanadwukrotnie:najpierw,jeszczepodkoniecpanowania
rzymskiego,kiedychrześcijaństwoprzyjęliceltyccyBrytowie,drugiraz,
gdyprzyjęlijegermańscyAnglosasi,którzyuprzedniopodbiliBrytanię.
Konsekwencjągłównąpowyżejpodniesionychokolicznościjestzatem,
popierwsze,to,żekiedypodmuchyprotestanckiedotarłyjużdoPolski,
toopórprzeciwkonimniemógłbyćtaksilnyitakświadomy,jakwkrajach
obardziejugruntowanejtożsamościkatolickiejidysponującychodpowied-
nioprzygotowanymidokonfrontacjizherezjąluterańskączykalwińską
fakultetamiteologicznyminauniwersytetach,jaknaprzykładizwłaszcza
wHiszpanii,gdzieakuratwXVIwiekuteologiakatolickaosiągnęławyżyny
natakichuczelniachjakSalamanka,AlcaládeHenaresoraz(portugalska)
Coimbra.Tamprzecieżpracowaliuczeni,którzyodegraliczołowąichlubną
rolęnaSoborzeTrydenckim,jakautorkompletnej(idającejodpowiedź
nasolascriptura)definicjiTradycjikatolickiej—MelchorCano,czyautor
wykładukatolickiejnaukiousprawiedliwieniu(dającegoodpowiedźnasola
fideisolagratia)—DiegoLaínez.WPolsce,przyówczesnymstanierozwoju
teologii,byłobytoniemożliwe,więcisamanawetświadomośćzagrożenia
płynącegoodwypaczającychdoktrynęchrześcijańskąnaukLutraczyKal-
winaniemogłabyćmocnaipełna.
Zdrugiejstrony(leczwkoincydencjizpierwszą,tj.słabościąriposty
katolickiej),reformacjawPolscerozlałasiędośćszerokowprawdzie,
alezarazempłytko.Jejpierwsząfalą—cozresztąwynikazchronologii
samegoruchuprotestanckiego—byłluteranizm,acztenprzyjmowało
główniemieszczaństwo,mającewlwiejczęściniemieckiprzecieżrodo-
wód,przyczymstanmieszczańskiwRzeczypospolitejjużpodkoniec
XVwieku(coteżjestzjawiskiemunikalnymwEuropie)wypadłpraktycznie
zreprezentacjiegzystencjalnejspołeczeństwa—nnarodempolitycznym”
41
