Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
tychzabytkówodnajdujemywśróddepozytówgrobowychnaterenachśrodko-
woazjatyckichipołudniowouralskich,aichdatowanieobejmujeramyodpołowy
Itysiąclecian.e.poXIwiek.odmiennebywająichfunkcje.
Spornemożebyćmiejscewytworzenianiektórychszurpilskichznalezisk-nie
mapewności,czyelementyuzbrojeniaistrojunabytobezpośredniowwarszta-
tachBułgariiNadwołżańskiej-najbardziejprawdopodobnymźródlepochodze-
nia-ówczesnymprężniefunkcjonującymcentrumrzemiosłihandluwEuropie
Wschodniej,czyteżpodobnerzeczywykonywanonazamówieniezainteresowanych
nabywcówwfaktoriachhandlowychrozsianychnatereniewybrzeżyBałtyku,czy
teżprodukowanojewzwiązkuznową,orientalizującąmodąpanującąwkręgu
elit2.BułgariaNadwołżańskajesttymbardziejkluczowawnaszychrozważaniach,
żeźródłazarównohistoryczne,jakiarcheologiczne,zwłaszczawświetlenaj-
nowszychbadańWielkiegoBułgaru,potwierdzająjejznaczeniewdalekosiężnym
handlułączącymEuropęzAzjąwokresieśredniowiecza.Wydajenamsię,żedla
zabytkówzSzurpiłproponowanieinnychmiejscprodukcjiniżbułgarskielubbał-
tyjsko-skandynawskie(warsztatykaukaskie,pracowniewpostantycznychosadach
wzdłużwybrzeżyMorzaCzarnego)jestmałoprawdopodobne.Wzornictwowskazuje
jednoznacznie,żeichkształtikompozycjadekoracyjnawywodząsięześrodowiska
turecko-ugryjskiego,jednaknastępniezostałyodpowiedniodostosowanedopoczu-
ciaestetykinabywcówlubpotrzebzwiązanychzichodmiennąfunkcją(przejście
odfunkcjizdobniczejdoużytkowej,odmocującejdowzmacniającejitd.),atakże
inspirowanosięnimiprzytworzeniuwyrobów.Wtensposóbukształtowałasię
synkretycznamoda,charakterystycznadlawarstwyzbrojnychkupców-świa-
dectwokontaktówłączącychodmiennekulturoworejonyówczesnegoświata.Jak
bowiemnapisanowEddziepoetyckiej:„Broniąistrojemtrzaprzyjaciółradować”
(Hávamál.Strofa41,Eddapoetycka1985,s.25).
2Nienależyzapominaćtakżeofunkcjachsymbolicznych,atrybuującychimagicznychniektórychprzed-
miotów,niezwykleistotnychwprzypadkuanalizyelementówstroju(naprzykładelementówpasa).
10
