Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nierównościwzdrowiuwUniiEuropejskiej
sekwencjezasadyudzielaniaświadczeńpozagranicami
własnegokraju.Przyjęcieodpowiedniejdyrektywyotwie-
ranowemożliwości–dostępnośćmożesiępoprawiać–
alejednocześnieniektóreskutkimogąbyćnegatywne.
Wniedawnoopublikowanejksiążcepoświęconej
JednymztrudnychproblemówpostrzeganychwUE
opiecetransgranicznejwUEużytezostałopojecie„dro-
jakozwiązanychznierównościamizdrowotnymibyła
gidoświadczeń”28.Pokonująctędrogę,pacjentmoże
sytuacjaRomów.Ichpołożeniebyłotrudnenietylkoze
napotykaćrozmaiteprzeszkody,mogąceprzyczyniaćsię
względunatradycjężyciakoczowniczegoutrudniającą
walniedopowstawanianierówności,codotyczyzarów-
stabilizacjęwjednymmiejscu,aletakżenawarstwione
noróżnicwfaktycznymkorzystaniu,jakiprowadzido
wokółnichstereotypyiuprzedzenia24.Jesienią2010
różnicwstaniezdrowia.Czynnikiróżnicującepojawiają
rokuKomisjaEuropejskautworzyłaspecjalnągrupę
sięnasiedmiupoziomach(TabelaI).
zadaniową,któramiałazająćsięocenąsytuacjiRomów
Zasadydefiniowaniauprawnieńdoświadczeń
wkrajachunijnych,wtymwykorzystywaniafunduszy
unijnychnatworzeniespecjalnychprogramównarzecz
Zakreskoszykaświadczeńgwarantowanych
ichintegracji25.Przyczynąwzrostuzainteresowaniatym
Zasadyopłatidopłat
problemembyłykonfliktyzwiązanezpobytemdużych
Odległośćgeograficzna
grupludnościromskiejwkrajachstarejUnii.Wkrótce
Możliwośćwyboruświadczeniodawcy
ponowniezajętosiętąsprawą.
Regułydziałaniainstytucji(listyoczekujących)
Wprzygotowanymdokumencieprzedstawiono
bardzotrudnąsytuacjęludnościromskiej,któralicząc
Własnepreferencjepacjentów
ponad10mlnludzi–więcejniżniektórepaństwana-
TabelaI.Poziomykształtowaniarówności/nierówności.
rodoweUE–żyjewbardzozłychwarunkachmaterial-
nychijednocześniestykasięzsilnymiuprzedzeniami
Źródło:napodstawie,BusseR.,vanGinnekenE.,WörzM.,
Accesstohealthcareserviceswithinandbetweencountriesof
orazskrajnąnietolerancją26.WodniesieniudoRomów
theEuropeanUnion,2011:49,http://www.euro.who.int/__data/
społecznewykluczenieprzejawiasięszczególniebo-
assets/pdf_file/0004/135994/e94875.pdf.
leśniewdziedziniezatrudnienia,dostępiedoedukacji,
świadczeńzdrowotnych;niekiedywynikateżzbariery
Przedstawioneczynnikiniewątpliwiewpływająna
językowej.Wprawdziepodstawoweobowiązkiciążąna
powstawanienierówności,alenaproceskształtującypo-
rządachkrajów,wktórychmieszkadużyodsetekludności
łożenieróżnychgrupspołecznychwpływajątakżeinne
romskiej,aleUEjakocałośćpowinnaprzyczyniaćsiędo
elementy.Sątolicznedecyzjepodejmowanewramach
poprawyichsytuacji.WiększośćRomówznajdującychsię
politykizdrowotnej,przesądzająceowielkościidystry-
natereniekrajówUEtoobywatelekrajówczłonkowskich,
bucjizasobówwykorzystywanychwprodukcjiświad-
powinnizatemmiećmożliwośćkorzystaniazewszystkich
czeń.Usytuowanieszpitala,rozstrzygnięciadotyczące
przywilejów,któreimprzysługują,wrazzmożliwością
rodzajuspecjalistów,którzymająbyćtamzatrudnieni,
przekraczaniagraniciwyborumiejscazamieszkania.
ustalenieliczbystudentówwydziałówmedycznych,
Powszechniewiadomo,żewielokrotniedochodziłodo
apotemokierunkachikwotachspecjalizantóworaz
odmawianiaimtegoprawa,ażdodeportacjiwłącznie.
warunkachodbywaniaspecjalizacji–wszystkototwo-
Wdokumencieprzedstawionowieloaspektowyprogram
rzywarunkiwyjściowe,któremogąprzyczyniaćsiędo
integrowanialudnościromskiej.Wskazanoczterynaj-
utrwalanianierównościalbodoichredukcji29.Niektóre
ważniejszesfery,wktórychpotrzebnabyłabyinterwencja:
zrozstrzygnięćzapadająnaszczeblucentralnym;niekie-
edukacja,zatrudnienie,opiekazdrowotnaizamieszkanie.
dypotrzebnajestustawa,asprawynajważniejszemogą
Zdawanosobiejednocześniesprawę,żekoncentracjana
byćustalonewkonstytucjach.Większośćdecyzji,wwy-
priorytetachniemożeprowadzićdopomijaniabardzolicz-
nikuktórychpacjenciponosządodatkowewydatki,rów-
nychiniezbędnychaktywnościtowarzyszących.
nieżmajątępostać,aleniekiedy–wsprawachmniejszej
Wprzypadkuformułowaniapostulatówdotyczących
wagi–mogąbyćustalanenaniższychszczeblach.
Romówzrezygnowanozcałościowegopodchodzenia
ZprawnegopunktuwidzeniaobywateleUEmają
dorozwiązywaniaproblemunierównościzdrowotnych,
powszechnyrównydostępdoszerokiegozakresuusług
jaktoczyniono,stosującpojęciegradientuspołecznego.
zdrowotnych.Jesttotraktowanejakocecha„europejskie-
Zwolennicypojęciagradientuoczekiwalicałościowego
gomodeluspołecznego”30,któryznajdujezastosowanie
oddziaływanianawszystkiegrupy,abynierównomierna
przedewszystkimwstosunkudowłasnychobywateli,
poprawaniektórychgrupnieprowadziładowzględnego
aodpewnegoczasutakżewstosunkudoobywateliin-
wzrostunierówności27.Uznano,żewtymprzypadkuspe-
nychkrajówczłonkowskich.ObywatelespozaUEmogą
cyfikaproblemuwymagatakżewyjątkowegotraktowa-
byćtraktowaniinaczej.Osobyubiegającesięoazyl
niagrupludnościszczególnieźlezintegrowanejzresztą
iuchodźcyprzebywającylegalniewkrajuprzyjmującym
społeczeństwa.
mająuprawnieniadostępudoopiekizdrowotnej,chociaż
możetosięodbywaćnaszczególnychprawachipoza
6.2.Opiekatransgranicznaiproblemnierównościzdrowia
ogólnymsystememdlaogółuludności.Sytuacjawróż-
nychkrajachjestodmiennaiwniektórychznichmogą
Jednymzaspektówproblemunierównościzdrowot-
występowaćznaczneutrudnienia.Niekiedymożliwajest
nych,którychistnienieujawniłydziałaniaUE,sąkon-
takżeutratauprawnieńideportacja.
6.Grupyiproblemyspecyficzne
6.1.SytuacjaRomów
tomIX,nr2/2011
9
