Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nierównościwzdrowiuwUniiEuropejskiej
Formalneuprawnieniadlaobywatelisąmodyfikowa-
warunkiemmożebyćwymógpublicznegocharakteru
newwielusytuacjach,kiedydodatkoweustaleniadzia-
świadczeniodawcy,podpisaniakontraktumiędzyświad-
łająjakfiltryograniczającemożliwościrzeczywistego
czeniodawcąipłatnikiemalbolokalizacjiświadczenio-
korzystania31.Jedenzprzykładówto„erozja”zakresu
dawcynaterenieokreślonymadministracyjnie.Każda
świadczeńdentystycznych,conastępowałoprzezwyłą-
zrestrykcjiróżnicujesytuacjękorzystających.Poot-
czenieniektórychrodzajówzabiegówalbostosowanych
warciugraniciprzywzmożonymprzepływiepacjentów
materiałówlubteżprzezwprowadzaniedodatkowych
udającychsiędozagranicznegoświadczeniodawcysy-
opłat.Wefekciewwielukrajachdochodziłodoutraty
tuacjauległazmianie.Wnowychwarunkachmobilność
łatwegodostępudousługstomatologicznychprzeznie-
rozumianawsensiegotowościdopodróżowaniastałasię
któregrupypacjentów.Możetobyćtraktowanejako
czynnikiemzwiększającymszansękorzystaniazopieki,
definiowaniekoszykaświadczeń,alejestteżinterwen-
wprzeszłościznaczniemniejistotnym.
cjąwzasadydostępności,atedwarodzajeinterwencji
Wpublicznychsystemach,wktórychbarierafinanso-
mogąnasiebienachodzić32.Istniejąobawy,żepodobne
waniemożebyćtraktowanajakonarzędzieniedopusz-
zjawiskanastępowałytakżewodniesieniudoinnych
czaniapacjentówdoświadczeń,jedynąmetodąkontro-
świadczeń,alebrakszczegółowychdanychuniemożliwia
lowaniawielkościstrumienianapływającychpacjentów
bliższąanalizęproblemu.Podobnie,niemawątpliwości,
jestczas.Skorozapotrzebowanieprzewyższamożliwości
wprowadzanieopłatczydopłatdoświadczeńfinansowa-
przyjęciawszystkichosóbdeklarującychchęćuzyskania
nychzasadniczoześrodkówpublicznych–cobyłoijest
świadczeniawtymsamymczasie,koniecznejestustale-
szerokowykorzystywanąpraktyką–ograniczarówny
niekolejności.Kolejkamożemiećpostaćspontanicznie
dostępdoświadczeń.Powszechniewystępujeobowią-
formującejsięgrupy,jakwpoczekalniprzychodni,albo
zekpłaceniazalekisprzedawanewaptekachotwartych
formalnieorganizowanegoszereguosóbczekających
ijegouchylenia(wstosunkudoniektórychkategoriipa-
naokreśloneświadczenie.Dotyczytozwyklebardziej
cjentówlubwprzypadkuniektórychchorób)sąraczej
skomplikowanychprocedur,wymagającychhospitaliza-
odstępstwemodregułyniższerzejstosowanązasadą.
cjiwdobrzewyposażonymośrodku.Napodstawiedo-
Dostępnedanewskazują,żenaogółniejesttobolesna
stępnychdanychoceniasię,żewielkośćlistoczekujących
przeszkodaitylkowniektórychkrajachbarieryfinan-
wynosiła:naLitwie2,32%,wPolsce2,26%,wWielkiej
sowestanowiłyprzeszkodęwuzyskaniuświadczenia
Brytanii2,14%,wEstonii2,25%,wNiemczech1,74%,
medycznegouznawanegoprzezpacjentazaniezbędne:
naŁotwie1,72%.Długośćlistoczekującychniewyda-
17%osóbnaŁotwiedeklarowało,żeznalazłosięwta-
wałasięznaczącąprzeszkodąwmożliwościuzyskania
kiejsytuacji,około7%wPolsceiwNiemczech.WPol-
świadczenia.Byćmożenależytointerpretowaćjako
sceprzyczynyfinansowenajbardziejograniczajądostęp
dowódpotwierdzającysłusznośćdążeńmającychna
doleków.Najtrudniejszesąprzypadkistomatologiczne.
celu„cywilizowanie”zjawiskanadwyżkioczekiwańnad
Próczograniczeńformalnych,októrychbyłamowa
możliwościamiszybkiegoprzyjęciachorych.Gwarancja
wcześniej,koniecznośćponoszeniadodatkowychwy-
udzieleniaświadczeniawokreślonymczasiemożewy-
datkówpełnidodatkowąrolęupośledzającą.NaŁotwie
wieraćbardziejpozytywnypsychologicznieefektniż
ponad20%iwEstoniiponad10%pacjentówdostrzegało
brakpewności,kiedylistaoczekującychniejeststoso-
takiesytuacje.Istnieniebarierfinansowychwoczywisty
wana.Należyjeszczepostawićproblemopłatnieformal-
sposóbróżnicujeświadczeniobiorców,wzależnościod
nych–łapówek–jakometodywykorzystywanejdoomi-
ichzamożności–biedniejsimogąmniej.
nięciakolejki.Wiadomo,żewniektórychkrajach–np.
Dostępnośćprzestrzennajestuzależnionaodliczby
naWęgrzech–nieformalneopłatymogąprowadzićdo
świadczeniodawcówwstosunkudopopulacjiiwarun-
wypaczeniaideilistoczekujących.
kówtransportowych.WramachEuropejskiegoObszaru
Kategoria„preferencjipacjentów”byławopracowa-
Ekonomicznegoważnajesttakżebliskośćgranicy,bo
niuinterpretowanajakozespółcechspołecznych,takich
możliwejestkorzystaniezeświadczeńdziękiopiece
jakzamożnośćlubwykształcenie.Powołanobadania,
transgranicznej.Geograficzneproblemyniewydają
zktórychwynikało,żeosobyowyższejpozycjisąuprzy-
sięstanowićprogu,którywykluczaosobymieszkające
wilejowanewkorzystaniuzeświadczeńspecjalistów,ale
wwiększejodległościodmiejscafunkcjonowaniaświad-
niezawszewkorzystaniuzeszpitala.Wanaliziewzięto
czeniodawcy.Dotyczytoogólnietakżeprzypadków,kie-
poduwagęrównieżpewnejednostkowenastawieniapsy-
dywystępująznaczneterytorialneróżnicewnasyceniu
chologiczne,którepozostająwzwiązkuzpołożeniem
lekarzamiczyłóżkamiszpitalnymi.
społecznym.Uwzględnionowśródnich:a)brakczasu
Samaobecnośćwsystemiezasadyswobodywyboru
zpowodupracy;b)brakczasuzpowodusprawowania
świadczeniodawcyniemabezpośredniegowpływuna
opiekinaddziećmilubinnymiosobami;c)odczuwanie
zróżnicowaniegruppacjentów.Wartoprzytymzauwa-
lękuwywoływanegoosobąlekarza,pobytemwszpitalu
żyć,żewprowadzanietejzasadybyłojednymzważ-
lubprzebiegiembadaniaileczenia;d)odwlekaniekontak-
nychcelówinicjatywreformatorskichpodejmowanych
tuzesłużbązdrowia,wnadzieiżestanzdrowia,poprawi
wlatachdziewięćdziesiątychXXwieku.Jednakłączone
sięsamoistnie.Wniektórychkrajachpsychologiczneprzy-
zzasadąustaleniadotyczącetego,jakiświadczeniodaw-
czynywpływającenakorzystaniezeświadczeńzdrowot-
camożebyćwybierany,przyzachowaniuuprawnieńdo
nychodgrywałystosunkowodużąrolę.Odsetkipacjentów
publicznegofinansowania,akiedyusługamusiałabybyć
nieuzyskującychświadczeńztychprzyczynwynosiły:
płatna,wpływapoważnienapołożeniepacjenta.Takim
naWęgrzech12,56%,wPortugalii12,38%,naŁotwie
10
ZeszytyNaukoweOchronyZdrowia.ZdrowiePubliczneiZarządzanie
