Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ISTOTADIALEKTÓWKRESOWYCH
stwyspołeczne,proletariatmiejski,sezonowirobotnicy,drobnirzemieśl-
nicyisklepikarze,handlarze,dozorcy,pomocedomowe.
Natleinnychgwarmiejskich,którychnajlepiejzbadanymprzykładem
jestgwarawarszawska,gwaramiejskaLwowaznajdowałasięwpołoże-
niuszczególnym,ponieważwyrosłanaterytoriumjęzykowomieszanym
inieposiadałanaturalnegozapleczawpostaciokolicznejpolskiejgwary
ludowej,zktórejbysięwywodziła.WprawdziepodLwowemznajdowa-
łysiętzw.wyspypolskie,lwowskaiborszczowicka,obiesięgającepod
Lwów,tojednakbyłyonepóźniejszeniżjęzykpolskiweLwowieibyły
owielemniejzmieszanezjęzykiemukraińskimniżpolszczyznalwowska.
Użytkownikamilwowskiejgwarymiejskiejniebyłowięcbezpośrednio
przybyłedomiastapolskiechłopstwo,alebardzoznamiennadlaLwowa
ludnośćpodmiejska,niebogata,osiadławróżnychdomkachigospodar-
stwachporozległychprzedmieściachorazprzybywającazewsidomia-
staludnośćukraińska.Przynosiłaonazesobąukraińskągwaręludową,
awmieście,wktórymdominowałjęzykpolski,przejmowałatenjęzyk
jakomiejski,owyższymprestiżuspołecznym,służącywkontaktachbar-
dziejoficjalnych.Wmowietejludnościdoszłodonałożeniasięnasiebie
elementówrodzimejgwaryukraińskiejijęzykapolskiegopanującegowe
Lwowie.Wwynikutegosplotupowstałagwaralwowskazjejtrzemacha-
rakterystycznymirysami:brakiemnormpoprawnościowych,tendencjądo
upraszczaniasystemugramatycznegoorazwpływamiukraińskimiwsy-
stemiegramatycznymiwsłownictwie19.Gwaralwowskażyławmieście
doIIwojnyświatowej.Zginęławrazzdrastycznymubytkiemliczbyużyt-
kownikówjęzykapolskiegonakresachpołudniowychnaskutekwypad-
kówwojennychipowojennych.
PoświęciliśmytutajwięcejuwagigwarzemiejskiejLwowajakoswo-
istemufenomenowi,którywpodobnejskalimatylkojedenodpowiednik
naobszarzepolskim,mianowiciegwaręwarszawską.Nieznaczytojed-
nak,żepolszczyznagwaroważyłanakresachpołudniowychtylkowśród
ludumiejskiegoLwowa.Żyłaonateżrozrzuconawśródsłabszegolubsil-
niejszegożywiołuukraińskiegowinnychkresowychmiastach,miastecz-
kachlubpowsiach,takichjaknp.Sambor,Drohobycz,Stryj,Brody,Mil-
19Por.Z.Kurzowa,PolszczyznaLwowaikresówpołudniowo-wschodnichdo1939
roku,Warszawa-Kraków1985,szczególnies.374-408.Żywyprzykładlwowskiej
gwarymiejskiejstanowiąsłynnedialogiSzczepkaiTońka,por.K.WajdaiA.Vogel-
fänger,Nawesołejlwowskiejfali.DialogiradioweSzczepkaiTońka,Lwów1931.
28
