Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ISTOTADIALEKTÓWKRESOWYCH
którewjęzykuogólnymustaliłysięwedługdzisiejszychregułwdrugiej
połowieXIXw.;
3)kontynuacjadawnegoe
̇
jakoi,ywpewnychrdzeniachwyrazowych,
czylibrakogólnopolskiej,dokonanejwXIXw.identyfikacjie
̇
ze:dziw-
ka,naliwka,kryska,świca,zyzem;
4)wolniejszeniżwjęzykuogólnymtempowzakresiemorfologicznej
iwyrazowejregulacjiwystępowaniaspółgłosekś-s-szwgrupachspół-
głoskowych:boleśny,roźlany,śpina,iślam,źbiera,źmiana;kwasny,gro-
zny,swiecki,zle,rzezki,doczysca;poszlę,myszlę,Szląsk,wisznia;szma-
rować,sztempel,szmalec,gdyjęzykliterackiregulacjętęprzeprowadził
dokońcaXIXw.;
5)zachowaniemiękkościspółgłoskilwkażdejpozycji:l)as,l’ubić,
l)en,dal);
6)zachowanieprzedniojęzykowegoł;
7)zachowanieelementuwibracyjnegowspółgłoscerz(rż,rsz):na
dworże,burża,gorszki,wierszch;
8)archaicznebrzmienianiektórychwyrazów:sumnienie,truna,dosić.
Archaizmymorfologiczne
1)kontynuacjastaregorodzajugramatycznegoniektórychrzeczowni-
kównieżywotnych:tenkometa,planeta,zachęt,Zarzecz(przedmieście
Wilna),tacień,mozoła,pierwiosnka,toalbum,cudo,fortepiano,podczas
gdyjęzykliterackizmieniłichrodzajnadzisiejszywciąguXIXw.;
2)wahaniazakończeńrzeczownikówżeńskich:łodzia||łódź,łań||łani
||łania,topol||topola,tarcz||tarczaznanestaropolszczyźnieorazdzisiej-
szymgwarom,ograniczonewjęzykuogólnymdokońcaXVIIIw.;
3)formyniezłożonejodmianyprzymiotnikówrodzajunijakiego
wfunkcjiorzecznika:wszystkobyłogotowowycofanezjęzykaliterackie-
gopodkoniecXVIIIw.;
4)końcówka-mw1.os.l.mn.czasuteraźniejszego:idziem,zwycię-
żym,okołopołowyXIXw.ograniczonawjęzykuliterackimdopoezji;
5)utrzymywanieczasuzaprzeszłegonaoznaczenieczynnościwcześ-
niejszej:Przyszedłembyłdojego,aleniezastałemjegowdomu,gdywję-
zykuliterackimformataoznaczaodXVIIIw.czynnośćdawnominioną,
awXXw.wychodzizużycia.
Archaizmyskładniowe
Używanieprzyimkaodwfunkcji4przez’przyimiesłowiebiernym:li-
stymojebyłyodniegopogardzane.
37
