Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Koncepcjaumowyspołecznej…
15
społeczeństwa,alenawetcałegogatunku),takideaspołecznejodpowiedzialności
biznesuwychodzinaprzeciwzagrożeniuwynikającemuzbezpardonowejiwynisz-
czającejfirmywalkiodominacjęnarynku,jakostanowiącejzagrożenietakżedla
resztyspołeczeństwa;walki,wktórejsięgasięniejednokrotnieponiezgodnezpra-
wemlubkontrowersyjnemoralnienarzędzia,takiejak:wrogieprzejęcia,oszustwa
księgowe,ukrywającerzeczywistyobrazkondycjifirmy(por.[Jackson2008])23,
oszczercząkampanięreklamową,szpiegostwogospodarcze,zmowęcenową,
praktykikorupcyjneczyniedokońcalegalnąwspółpracęmiędzynp.branżą
farmaceutycznąaświatemlekarskimluburzędniczym24itp.Takjakhistorycznie
powstałepaństwo„cywilizuje”wzajemnąwalkęczłonkówspołeczeństwaoprze-
trwanie,harmonizującfunkcjonowaniespołeczeństwa,takprzyjęciespołecznej
odpowiedzialnościbiznesumacywilizowaćwalkęekonomiczną.Cywilizowanie
poleganauświadamianiupodmiotomgospodarczych:popierwsze,ichspołecznej
roli,podrugie,kontrproduktywnościnadłuższąmetędziałańnieetycznych,po
trzecie,ichzobowiązańwobecinteresariuszy25,poczwarte,odpowiedzialności
zacałespołeczeństwo.Wedługtegorozwiązaniamożnaprzypisaćkażdemupod-
miotowigospodarczemuzakresjegoodpowiedzialnościpoto,abyprawainnych
podmiotówgospodarczychteżmogłybyćrealizowane[Bernatt2009].
Wartozauważyć,żeteoretycznympunktemłączącymkoncepcjeumowyspo-
łecznejispołecznejodpowiedzialnościbiznesumogłobybyćstanowiskoDavida
Hume’a,wedługktórego„«pokójibezpieczeństwospołeczeństwaludzkiego»
zależąodprzestrzeganiatrzechzasad:stabilnościposiadania,dobrowolnościkon-
traktówiwywiązywaniasięzprzyjętychzobowiązań”(por.[Klimaczak2001])26.
Abylepiejzrozumiećróżnicewpodejściudoproblemuwalkiwoburozwiązaniach,
dobrzebyłobyodwołaćsiędorozróżnieniadwóchtypówwalki,jakiewprowadził
JózefTischner.Wyróżniłonwalkęowładzęiwalkęochleb.Walkaowładzę–jak
pisze[1981,s.62]–zetycznegopunktuwidzeniatowalka„ouznaniewdrugim
jegowładzy”,zaśwalkaochlebtowalkaosprawiedliwośćspołeczną.Obydwu
rodzajomwalkiprzyświecająinneideały.Ideałempierwszejjestjakaśformademo-
kracjispołecznej,ideałemdrugiej–sprawiedliwośćspołeczna.Umowaspołeczna
odwołujesięraczejdowalkiowładzę,podczasgdyideaCSR–bardziejdowalki
23NajbardziejspektakularnymprzykłademtakiegodziałaniabyłasprawaEnronu(zob.[Etyka
biznesu2005]).
24Jednymzostatnichprzykładówtakiegonieetycznegodziałaniabyłaaferazeszczepionkami
przeciwptasiejgrypie.
25Dogronanajbardziejradykalnychprzeciwnikówzobowiązańfirmywobecinteresariuszy,
zwyjątkiemakcjonariuszy,zaliczałsięMiltonFriedman[1970].
26Humewymieniaprawa:„prawostałościposiadania,prawoprzenoszeniaposiadaniazazgodą
posiadaczaiprawospełnianiaprzyrzeczeń”iuznajejezaprawanatury[1963,s.333].
