Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
TOMASZGOBAN-KLAS
Byłotoprzeczucie,żemyślludzka,zmieniającswąformę,zmienirównieżśrodek
wyrazu,żeideagłównakażdegopokolenianiebędziejużodtądzapisywanawtym
samymcodotychczasmaterialeaniwtensamsposób,żeksięgakamienna,tak
mocnaitaktrwała,ustąpimiejscaksiędzepapierowej,jeszczemocniejszejijesz-
czetrwalszej9.
Następniewyjaśnia:nPrzezpierwszesześćtysięcylathistoriiświata[...]archi-
tekturabyławielkimpismemludzkości”10idalej:nDopiętnastegowiekukażda
ideaniecobardziejzłożona[...]wyrażałasięwbudowli”11.Aleponimwszystko
sięzmienia:nMiejscekamiennychliterOrfeuszazajmąołowianeliteryGutenber-
ga.Księgazabijegmach”12.Itoonawznosinowąkolosalnąbudowlę,którą
jest[...]mrowiskoumysłów[...].Prasadrukarska,taolbrzymiamaszyna,którabez
przerwywypompowujezespołeczeństwawszystkieżywesokiumysłu,wyrzuca
zsiebienowybudulecdlaswojegodzieła.Całaludzkośćstoinarusztowaniach.
Każdymózgjestmurarzem.[...]Codzieńnarastanowawarstwa.Niezależnieod
własnego,indywidualnegowkładukażdegopisarzamamytutakżewkładyzbioro-
we.WiekosiemnastydajenEncyklopedię”,rewolucjadajeMonitora.[...]Jestto
drugaWieżaBabelludzkości13.
ROZPRAWYIARTYKUŁY
Istotnie,ndrugazabiłapierwszą”,mediumdrukowanewyparłomediumar-
chitektoniczne.Dzisiajpowiedzielibyśmy:budowlabyłotorealne3D,istniejące
jakotrwałyimasowyśrodekprzekazutreści.Zaiste,Hugoponadstolatprzed
MarshallemMcLuhanempiękniewyraziłmyśl,żenmediumjestprzekazem”.
Agdyczytamyjegokońcowerefleksjenatematdruku,nieodparcienasuwasię
nammyśl,żedzisiajtonInternetzabijaKsięgę”.Wchłaniają,przekształca,two-
rzysiećWWWwcharakterzeWszechnicyWiedzyWszelakiej,nowejcyfrowej
BibliotekiAleksandryjskiej,aleiWielkiegoWszechświatowegoWysypiska.
RefleksjaHugojestrozwijanawspółcześnieprzezfrancuskinurtmediologii
(médiologie),zapoczątkowanyprzezRégisaDebraya14;odróżniasiękomuniko-
wanie(wprzestrzeni),któregoglobalnymnarzędziemjestdzisiajInternet,od
transmisjiwczasie,czylidziedziczenia,któregomediumjestnadalksięga,ale
isztukiplastyczne,wtymarchitektura,muzyka.
Niematumiejscanabardziejszczegółoweomówieniehistoriistudiówme-
dialnych,niemożnajednakpominąćichinstytucjonalnychnarodzin.Zpocząt-
kiemXXwiekustudianadprasązaczynająbyćuprawianewramachspecjalnych
placóweknaukowo-badawczych.PierwszątegotypuplacówkąbyłInstitutfür
Zeitungswissenschaft,założonyprzezKarlaBücherawLipskuw1916roku.Nie-
mieckistylbadańprasoznawczychmiałogromnywpływnacałąEuropę,wtym
iPolskę,apoczęściinaStanyZjednoczone.
9Tamże,s.159.
10Tamże,s.161.
11Tamże,s.165.
12Tamże,s.165.
13Tamże,s.170-171.
14Zob.R.Debray:Wprowadzeniedomediologii,przeł.A.Kapciak,Warszawa2010.
