Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
TOMASZGOBAN-KLAS
ROZPRAWYIARTYKUŁY
NajważniejszymiuczniamiMcLuhananagruncieamerykańskimikanadyj-
skimsą-nieźleznaniwPolscedziękiprzekładom-DerrickdeKerckhove23oraz
PaulLevinson24.DointeresującychimniejznanychwPolscebadaczy,nawiązują-
cychdoideiMcLuhana,należyJoshuaMeyrowitz,autorczęstocytowanejpracy
nNosenseofplace”,atakżemniejznanychrozważańonteoriimedium”25.Wpro-
stysposóbtrzyperspektywyanalizymediów-jakomediówwłaśnie-przed-
stawiłMeyrowitzwswychrozważaniachoróżnychkompetencjachmedialnych
(multiplemedialiteracies).Proponujeonodróżnienietradycyjnejanalizymedium
jakonośnikatreści(badanieprzekazów)odanalizykodówmedialnych(badanie
gramatykimediów)iichwykorzystania(badanieśrodowiskamedialnego).
Interesującąpróbętaksonomii,klasyfikacjimediówprzedstawiłJimBani-
ster26.Wedleniegokrólestwomediówmożemypodzielić,sklasyfikować,nadwa
ichtypy:naturalne(pierwotne)isztuczne(wtórne,wytworzone).Jużtoróżni
światmediówiświatprzyrody.Niesąoneelementemewolucjinaturalnej,ale
twórczej,ludzkiej.Należyponadtozastrzec,że-jakzauważyłM.McLuhan-
częstojednomediumjestskładnikieminnego(np.mowajestskładnikiempisma,
oczympisałemwyżej),cosięniezdarzawświeciezwierzęcym(choćróżnega-
tunkiwykazująpodpewnymiwzględamizewnętrznepodobieństwa).
Medianaturalnetote,któreistniejąniezależnieodbezpośredniegodziałania
ludzi,jednakmogąbyćpostrzeganeprzezludzkiezmysłyalboprzezurządzenia
skonstruowanedlarozszerzenialudzkichzmysłów.Mediategotypu(pierwot-
ne,prymarne)możnapodzielićnadwiegromady-nieorganiczneiorganiczne
-któretworząpodstawoweformywszechświata,niezależnieodtego,czysąone
ożywioneczynie.Niesązależneodistnieniaczłowiekaczyinnychistotżywych.
Gromadęmediównieorganicznych(substancjifizycznychichemicznych)
możnapodzielićnarzędy:ciałstałych,ciekłych,gazowychielektromagnetycz-
nych(neterycznych”).Ichwyróżnienieodnosisiędofizycznejskalimezo,usytuo-
wanejponiżejskalimakro,apowyżejmikro.Skalamakrotoskalaprzekraczająca
zmysłyczłowieka,przysłowiowewielkościastronomiczne,skalamikroskopowa
-takżeponiżejludzkiejpercepcji,skalamezosytuujesięmiędzynimi.Toskala,
wktórej-parafrazującProtagorasazAbdery-człowiekjestmiarą,towniej
mieszcząsięludzkiedoznanianrzeczywistości”.Ziemiastanowidlaniegośrodo-
wiskonaturalne,takjakdlarybywoda,adlaptaka-powietrze.
Zkoleitaksonomiaodnosisiędorzędówwgromadziemedióworganicz-
nych-tesąpodzielonewedlenaszychpięciuzmysłów(wzrok,słuch,zapach,
smak,dotyk)orazodczućchemiczno-elektromagnetycznych(wtymDNAjako
chemicznakomunikacjamiędzykomórkowa).Sątownajszerszymsensiemedia
komunikacyjne,przekazującewspecyficznejmaterialnejformieinformacyjne
bodźce.
23D.deKerckhove:Powłokakultury,przeł.W.SikorskiiP.Nowakowski,Warszawa1995.
24P.Levinson:Miękkieostrze,przeł.H.Jankowska,Warszawa1999.
25J.Meyrowitz:MultipleMediaLiteracies,JournalofCommunication,Winter1998,s.96-107.
26J.Banister:WorldofMouse,Chicago2004.
