Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Prawoangielskieiamerykańskie
małżeńskąizawartykontrakt,żonaoddałasięwtymwzględzieswemu
mężowiizgodytejniemożewycofać”63.TęmaksymęHale’aokreślasię
wangielskim(aszczególnieamerykańskim)prawiejakomaritalrape
exemption,comożnaprzetłumaczyćjakowyłączeniekaralnościzgwałce-
niawmałżeństwie.
ZdalszychrozważańM.Hale’awynikajednak,żeodtaksformułowanej
zasadydopuszczałonpewnewyjątki.Popierwszewsytuacji,wktórejmąż
pomagałinnemumężczyźniewzgwałceniuswejżony,przyktórymsambył
obecny,mężczyznatenpowinienodpowiadaćzazgwałcenie(mążbowiem
niemiałprawarozporządzaćciałemswejżonyprzezoddaniejejinnemu
mężczyźnie).Natomiastmążtakżedopuszczałsięwtakimstaniefaktycz-
nymzgwałcenia,którejednakmogłobyćściganejedyniezoskarżenia
królewskiego(anienażądanieżony,tabowiemnadalniebyłauprawnio-
nadowniesieniaoskarżeniaprzeciwkomężowi),przyczymżonamogła,
wbrewzasadniczejregulewtejkwestii,wtakimprzypadkuzostaćpowołana
naświadkaprzeciwkomężowi64.
PodrugieHalerozważałtakżestanfaktyczny,wktórymkobietaprzez
groźbyiużycieprzemocyzostałanajpierwzmuszonadozawarciazwiązku
małżeńskiego,anastępniesiłądoprowadzonadoobcowaniapłciowego.
Małżeństwotakiemogłozostaćuznanezanieważne,jednakdopókitak
sięniestało,dopótyżonaniemiałaprawawnieśćoskarżeniaozgwałcenie
przeciwkoswemumężowi(ponieważprzezewentualnewyrażenieprzeznią
zgodymałżeństwotakiemogłobyćkonwalidowane).ZdaniemHale’a,wtak
ukształtowanymstaniefaktycznymdoszłodopopełnieniazgwałcenia,
jednakdoczasustwierdzenianieważnościmałżeństwaprzezodpowied-
nisąd,jegoistnieniestanowiłoprzeszkodęuniemożliwiającąwniesienie
oskarżenia(takprzezsamąpokrzywdzoną,jakiwimieniukróla)65.Warto
podkreślić,żewtymsamymokresieprawoangielskie,inaczejniżprawo
63WoryginaletenpoglądHale’abrzmi:thehusbandcannotbeheldguiltyofarapecommitted
byhimselfuponhislawfulwife,forbytheirmutualmatrimonialconsentandcontractthewife
hathgivenherselfupinthiskinduntoherhusbandwhichshecannotretract(M.Hale,Historia
placitorumcoronae.TeHistoryofthePleasoftheCrown,vol.I,London1736,s.629).
64Tamże,s.629.
65Wanalogicznymstaniefaktycznymwpraktycedoszłojednakdowydaniaspecjalnegoaktu
parlamentu,zezwalającegosiłąpoślubionejkobiecienawniesienieoskarżeniaozgwałcenie,
cozdaniemHale’abyłojednakzbyteczne,stwierdzenieprzezsądnieważnościmałżeństwa
51
