Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1lWSTĘP
Nagłębokościok.2900kmwystępujenieciągłość,któranosinazwęnieciąg-
łościWiecherta-Gutenberga.oddzielaonapłaszczodjądraZiemi.Poniżejtej
nieciągłościprędkośćfalpodłużnychzmniejszasię,afalepoprzecznezanikają.
Zewzrostemgłębokościzwiększasięgęstośćsubstancji,ciśnienieitempe-
ratura.CiśnieniewewnętrzuZiemiosiągawartośćok.3,7megabarów,
atemperatura-ok.50000C.Wskorupieziemskiejtemperaturazwiększasię
o10Cnaok.33mgłębokości.Jednakzgłębokościątempowzrostutemperatury
zmniejszasię.Naprzykład,wnajgłębszejkopalniTau-Tona-Mine(AfrykaPołu-
dniowa)górnicypracująnagłębokości3900mwtemperaturze550C.Wkopalni
nProgress”(Ukraina)nagłębokości1340mtemperaturawynosi400C.
Dopoprzedniowymienionychgeosfer,geologE.Suesswroku1875dodał
pojęciebiosfera.Słowotopochodziodłacińskichsłówbios-życieisphere-
kula.Biosferajestsferązamieszkanąprzezorganizmyżywe.Jesttoglobalny
ekosystemZiemi(ryc.1.7).
BiosferajestzewnętrznączęściąskorupyZiemi,któraobejmujepowietrze,
lądiwodę(ryc.1.8).obejmujeonawszystkieorganizmyżyweijesttonajbo-
gatszyekosystemZiemi.Zawieraponad3000000gatunkówroślin,zwierząt,
grzybówidrobnoustrojów.Częściąbiosferyjestczłowiek,któregodziałalność
wpływananiektóreprocesynaturalneizmieniaje.JakpowiedziałW
.Wier-
nadski:Człowiekstajesiępotężnąsiłągeologiczną.Dlategoobecnyokres
istnieniaZiemijestczęstonazywanyantropocenem.ZarządMiędzynarodowej
UniiNaukGeologicznych(ang.InternationalUnionofGeologicalSciences–
IUGS)maniebawempodjąćdecyzjęwsprawieuznaniaepokiantropocenu
RYCINA1070
Biosfera.Zaznaczonoskupieniaplanktonu(barwafloletowo-czerwona)
iroślin(barważółto-zielona)napowierzchniZiemi
10
