Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PróbarekonstrukcjipoetykiLeopoldaBuczkowskiego
niedajesięzidentyfikowaćwypowiadającychjeosób.Wielokrot-
niewiązanoprozęBuczkowskiegozezjawiskamipolifoniilubdia-
logowości11.Kiedyjednakpróbujesięskonkretyzowaćichprzykłady
wpóźniejszejtwórczości,odkrywaniewielogłosowościidialogowo-
ści(pozakrótkimipartiamitradycyjnegodialogu)stajesiękłopotli-
we Itoniedlatego,żebytekstypóźniejszychdziełBuczkowskiego
tychzjawiskbyłypozbawione,tylkożeprzyjmująoneinneformy.To
znaczy,tekstyBuczkowskiegostopniowoikonsekwentnieodCzar-
negopotokupoKamieńwpieluszkachkształtująnowąformacjętek-
stową,zorganizowanąwokółnowegosposobuopowiadania.Będzie
tolepiejwidoczne,jeślinamomentodwołamysiędotradycyjnych
pojęćpoetykiopowiadania:głosu,punktuwidzeniaifokalizacji.
Wszystkietepojęciazakładająokreślonątypologięosobywypowia-
dającejdanąkwestięwutworzeliterackim.Wkażdymtradycyjnym
dzieleliterackimmamydoczynieniaznarracją(czylimowąnarrato-
ra)imowąpostaci.TymczasemwdziełachBuczkowskiego(zwłasz-
czapóźniejszych)trudnojestwyróżnićkolejnewypowiedzi,albo-
wiemniewiadomoktojemówi.Naprzestrzenikilkuzdańzmie-
niająsięcoprawdaosobygramatyczneiformywypowiedzi(np.w1
lub3osobie),natomiastbrakuje„rzeczowej”spójnościwypowiedzi,
któraumożliwiaprzypisaniejejkonkretnejosobiezeświataprzed-
stawionegolubkonstruowanegowutworzepersonelupodmiotów
dyskursywnych.Niesposóbdociec,ktojestnarratorem,aktoposta-
cią,atymsamymzjakiejperspektywy–zewnętrznejczywewnętrz-
nej–wypowiadanesązdania.Natomiast,choćbrzmitoparadoksal-
nie,bylibyśmyskłonniuznaćteutworyzawielogłosoweidialogowe 
PodajęjedenzwielumożliwychprzykładówzPierwszejświetności
Dydonanosiłanaszyiplecionkęjedwabną,doktórejprzyczepionebyło
drobnepudełeczkolubcacko.Onwidziałbłyszczącezłoto,alenigdynie
mógłzobaczyćdalej,cotowłaściwiejestijakoco?Leżącwsłomietrzyma-
łatowręku.Tomożesobiekażdyłatwowyobrazićzapomocąprostejpró-
byswegorozumu,bylebyniebyłwbłahymnastroju.[...]Badawczymwzro-
11Zob.S.Barańczak,Krwawykarnawał,s.60–62;E.Kasperski,LeopoldBucz-
kowski–KresKresów,w:Kresywliteraturze Twórcydwudziestowieczni,
podred.E.Czaplejewicza,E.Kasperskiego,Warszawa1996,s.229–230;
S.Buryła,Prawdamituiliteratury,s.103.
17