Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawynaukośrodowisku
35
sferęmaodzwierciedleniewskomplikowanejstrukturzewzajemnychoddziaływań.
Atmosferaspełnianastępującefunkcje:
•ochronaprzedpromieniowaniem(ochronaprzedpromieniowaniemgamma
orazkrótkofalowympromieniowaniemUV);
•ocieplanie(absorpcjapromieniowaniacieplnego–naturalnyefektcieplarniany);
•środektransportu(transportparywodnej,energia,substancjeszkodliwe);
•obszarpowstawaniareakcji(reakcjechemiczneifizyczne).
3.1.1.Składistrukturaatmosfery
Atmosferamapionowąstrukturęcharakteryzującąsięgradientamitemperatury.
ZnajdującasiębezpośrednioprzypowierzchniZiemiwarstwanazywasiętropo-
sferą,którasięganabiegunachwysokości8km,anarówniku–18km.Zawiera
ona9/10ogólnejmasyatmosfery.Wobrębietroposferyzachodząwszystkiezmiany
pogodowe,cojestbezpośrednimskutkiemrozkładutemperaturywwynikucyklu
promieniowaniasłonecznego.Znajdującasięnadniąstratosferazawieraistotną
dlażyciawarstwęozonową,któraabsorbujeszkodliwedlażycia,bardzokrótko-
falowepromieniowanieUV
.
Atmosferaskładasięzmieszaninygazów(powietrza)onastępującymskładzie
(czyste,suchepowietrze):
•Azot
•Tlen
•Argon
•Dwutlenekwęgla
N
O
Ar
CO
2
2
2
78,00%
21,00%
0,93%
0,035%
99,965%
Składprocentowyatmosferyuzupełniajągazyśladowe,któremimożewystępują
wmałymstężeniu,majądużeznaczeniedlawłaściwościifunkcjipełnionychprzez
atmosferę.Ważnymigazamiśladowymiwystępującymiwatmosferzesą:tlenek
węgla,ozon,dwutleneksiarki,tlenkiazotu,metan,wodóriróżnegazyszlachetne.
Teikilkainnychgazównazywasięklimatycznymigazamiśladowymi.Atmosfera
zawierapozatymzmienneilości(od0,4do4%)parywodnej,aerozolionaturalnym
iantropogenicznympochodzeniu(pyłki,sole,sadzę,popiół),jakrównieżgazypo-
chodzącezdziałalnościczłowieka(m.in.węglowodoryfluorochlorowe).Parawodna
odgrywadecydującąrolęwwieluprocesachatmosfery(np.wtworzeniuchmur,
wwystępowaniuopadówczywnaturalnymefekciecieplarnianym).Zmianyskładu
chemicznegoatmosferyspowodowanedziałaniamiczłowiekamajądalekosiężne
skutkidlaśrodowiska.
Ziemiaotrzymujeenergięprzedewszystkimwpostacikrótkofalowegoelektro-
magnetycznegopromieniowaniasłońca(imwyższatemperaturapromieniującego
ciała,tymkrótszefalewysyłanegopromieniowania).Energiapromieniowaniaprze-
mienianajestwciepłonapowierzchniZiemi.Tasamailośćenergiioddawanajest
