Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ciśnieniawewnątrzgałkowego(zakładasię10-21mmHg)jestkoniecznadoutrzymaniaoptycz-
nejkrzywiznyrogówki,gładkościjejpowierzchniistałegowspółczynnikazałamaniaświatła.
Ciałoszklistejestgalaretowate,przejrzyste,pozbawionenaczyńkrwionośnych.Wjegoskład
wchodzigłówniewoda(99%),pozatymkolagenikwashialuronowy.
Wewnątrzgałkiocznej,najejtylnejpowierzchni,znajdujesięsiatkówka,czylitastrukturaoka,
któraodbierabodźceświetlne.Jednązdziesięciuwarstwsiatkówkijestnabłonekbarwnikowy.
Wjegobezpośrednimsąsiedztwiesązlokalizowaneświatłoczułe,wyspecjalizowanefotore-
ceptory(czopkiipręciki;zob.poniżej)orazlicznekomórkinerwowe,którewstępnieanalizują
bodźceświetlne.
Początkowyetapwidzeniapoleganaprzejściuświatłaprzezprzezroczystąrogówkę,anastępnie
przezsoczewkę.Liczbęprzenikającychpromieniświetlnychregulujeźrenica,którastajesię
wąskaprzybardzosilnymoświetleniu,rozszerzasięnatomiastwciemności.Poprzejściuprzez
źrenicęświatłopadanaprzezroczystąsoczewkę,którazmieniaswojąkrzywiznęwzależności
odpołożeniaoglądanegoobiektu.Gdyobiektjestzlokalizowanyblisko,soczewkastajesię
bardziejkulista,gdyobiektznajdujesiędaleko,mięsieńrzęskowyprzymocowanydosoczewki
rozkurczasię,jednocześniepowodującspłaszczeniesoczewki.Dziękitemupromienieświetlne,
którewsoczewceulegajązałamaniu,przechodząprzezciałoszkliste,padającdokładniena
fotoreceptoryzlokalizowanewsiatkówce.Tofotoreceptoryzawierająbarwnikiwzrokowe,
którepodwpływembodźcaświetlnegozamieniająsięwbodziecnerwowy(bodziecelektryczny),
tenzaśjestnastępniezapomocąnerwuwzrokowego(wychodzącazkażdejgałkiocznej
wiązkaogrubościołówkaskładającasięz1milionawłókiennerwowych)idalejdrogami
wzrokowymiprzesyłanydomózgu.Wmózgu,akonkretniewkorzewzrokowej,zachodziprze-
twarzanieimpulsównerwowychorazichanalizapolegającanapołączeniuobrazówzobojga
oczuwjedenspójnyobrazpozwalającyrozpoznaćobserwowaneprzedmioty.
Cociekawe80%informacjizapamiętanychzotoczeniapochodziwłaśniezimpulsówdocie-
rającychzokadomózgu.Dlategofunkcjepoznawczesązmniejszone,jakrównieżpamięć
ikoncentracjauosób,uktórychnastępujezmniejszonastymulacjanerwuwzrokowegowprze-
bieguchoróbokulistycznych.Jakwykazałybadanianaukowe,ryzykodemencjibyłowyższe
o26%upacjentówzzwyrodnieniemplamkiżółtejzwiązanymzwiekiem(AMD;zobpod-
rozdz.1.11),o11%zzaćmą(zob.podrozdz.1.12)io61%uosóbzretinopatiącukrzycową
(zob.podrozdz.1.15).
Fotoreceptory(pręcikiiczopki)niesąrozłożonewsiatkówcerównomiernie.Pręciki(około
120milionów)zajmujązewnętrznyobszarsiatkówki,sąbardzoczułeifunkcjonująprzy
słabymoświetleniu.Czopki(około6milionów),mniejwrażliwenaświatłoidziałająceprzy
dobrymoświetleniu,sązlokalizowaneprzedewszystkimwcentrumpolawidzenia,wczęści
środkowejsiatkówki,zwanejplamkążółtą(owielkościgłówkiodszpilki).Centrumplamki
zajmujedołekśrodkowy,ajegonajbardziejcentralnymmiejscemjestdołeczek.
4
CHoRoBynaRZądUwZRokU
