Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Charakterystykakorupcji
rozumianeniejednoznacznieinabieraćnegatywnegozabarwienia.Przekazaniepodarunku
wceluuzyskaniaokreślonegoefektujestformąbiznesu.Niejesttopostrzeganenegatywnie
doczasu,kiedyjednazestronprzestajewypełniaćzaciągniętezobowiązania.Postępowa-
niekorupcyjnepojawiłosięwrelacjachspołecznychwrazzwyodrębnieniemgrup(kast)
ludzibogatychorazwkrajachocechachimperialnych,którychwładcybyliwłaścicielami
wielkichobszarówziemskich.Wzwiązkuzkoniecznościąopiekinadwłasnościąprywatną
ludzibogatychlubwładcypojawiłasiękolejnagrupaspołeczna-grupasprawującarządy
wichimieniu.Pierwszepraktykiłapownictwazaobserwowanowśródzarządcówgospo-
darującychobcymmieniem,którzyzaopłatąpozwalaliwręczającemułapówkękorzystać
zcudzegodobra
2
.
Jakwskazanopowyżej,pierwszychzachowańkorupcyjnychnależydoszukiwaćsięwcza-
sachtworzeniaorganizacjipaństwowych,wramachktórychustalonoprawneregułypostę-
powaniaorazsankcjezaichnieprzestrzeganie.Określonepostępowanie(korupcyjne)stawało
siędopierowtedyprzestępstwem,gdystanowiłytakprzepisyprawa.Zasadyreagowaniana
przestępstwokorupcjiustanowionojużwreformachprawodawczychsumeryjskiegowładcy
Urukaginy
3
,sumeryjskiegokróla,władcyUr
4
,jakteżkrólamiasta-państwaIsin
5
.Przywołane
przepisykarnerozstrzygałyprzypadkinieregulowaneprawemzwyczajowym,wtymprzypadki
przestępstwpopełnianychprzezprzedstawicieliwładzyiurzędników,awiectakżeprzestępstw
opodłożukorupcyjnym.Wprawodawstwiebabilońskim(prawakrólaHammurabiegozlat
1792-1750p.n.e.)penalizowanoprzestępstwonadużyciawładzy,którebyłoprzestępstwem
indywidualnym,ponieważdopuścićsięgomógłsędzia,zmieniającwłasnywyrok,lubdo-
wódcywojskowipozbawiającyswychpodwładnychprzysługującychimuprawnień.Rozwią-
zaniaantykorupcyjneodnaleźćmożnatakżewustawodawstwiestaroegipskim(ustawakarna
faraonaHoremhebazlat1319-1292p.n.e.).Wtamtymczasiekorupcjabyłapowszechna,co
wywoływałoszkodywpaństwie.Egipcjaniewcelueliminacjikorupcjiprzyjęliśrodkitakie,
jakokreślonytrybprocedowaniaprzypowoływaniuiwynagradzaniusędzióworazdotkliwe
karydlaosóbdopuszczającychsięfałszowaniadokumentów.Okaraniuzaprzestępstwako-
rupcyjnewstarożytnymEgipcieświadczyćmożewyrokśmierciorzeczonywobecsędziego,
audokumentowanynapłótnieG.Dawida-„SądKambyzesa”
6
.
2W.F.Mleczko,Cywilizacjapodarków.Różeiłapówki,Olsztyn2008,s.38-43.
3Urukaginajestautoremjednychznajstarszychznanychnamreformspołecznych,któreobejmowałym.in.
problememkorupcji,uwolnieniewdówisierotodpłaceniapodatków,opłacaniekosztówpogrzebówprzezmiasto,
ustaleniecenyminimalnejzaniektóreprodukty,zniesieniepodatkówmałżeńskichczyumniejszenieuposażeńkapłań-
skich.Treśćreformznanajestzinskrypcjinadwóchstożkachglinianych.Powstanietegoprawadatowanejestok.
2350p.n.e.;encyklopedia.pwn.pl/haslo/Urukagina;3991738.html.
4KodeksUr-Nammutozbiórpraw,ustanowionyzapanowaniasumeryjskiegokrólaUr-Nammuok.2111-2095
p.n.e.Kodekstenjestnajstarszymzdotychczasodnalezionychzbiorówpraw.Byłwzoremdlaopracowaniapraw
mezopotamskich;zob.P.Palka,Sprzedajnenadużyciefunkcjipubliczne.Studiumzprawakarnego,Olsztyn2011.
5PrawotospisanezostałowkodeksieLipit-Isztara,któregorządydatowanesąnaok.1934-1924p.n.e.;ency-
klopedia.pwn.pl/szukaj/kodeksLipit-Isztara.html.
6P.Palka,Sprzedajnenadużyciefunkcjipublicznej.Studiumzprawakarnego,Olsztyn2011,s.59-64.
