Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
SytuacjaspołecznadzisiejszejEuropyszczególnezaintereso-
waniewzbudzawmomencieprzesileniapolitycznego,zazwyczaj
niekorzystniewpływającegonatożsamośćkulturowąnaszegokon-
tynentu.Dlatego,mającwpamięcikatastroficzneustaleniaOswal-
daSpenglera,przystajemynatakąwykładnię,którauwzględnia
zarównoprzeszłe,jakiteraźniejszejejinterpretacje.Przywołując
słowaTadeuszaKrońskiego,śmiałomożemyrzec,iż„świattra-
dycjieuropejskiejniejest[...]jednolity.Mówiącotradycjieuropej-
skiej,nieuważamyjejzajakiśwspólny,neutralnymianownikdla
zwalczającychsiępoglądówitendencji.Historianiejestwspólną
ijednakomiłującąmatkądlawszystkichkierunków.Byłobytak
zapewne,gdybyistniałajakaśhistoria«obiektywna».Aletaknie
jestihistoriapogłębiaraczejróżnice,niżbyjemiałaniwelować”1.
Wprawdzietradycyjnyeuropocentryzm,wpreferowanymprzez
Europejczykówkształcie,przetrwałdozakończeniaIwojnyświa-
towej,alemorfologizmhistorycznyautoraZmierzchuZachodu,jak
równieżrezultatywspomnianegokonfliktu,poważnieskompliko-
wałyocenęsytuacjipolitycznejstaregokontynentu2.Mimotojej
skutkiodczuwalnepraktyczniedokońcaXXstuleciazostaływkoń-
cuprzezwyciężone,stwarzającnowąperspektywęrozwojuEuropy.
Wrazzniąstarepytaniautraciłycoprawdaswąbieżącąaktualność,
leczzajmująceichmiejscenowekwestiewywołałystanswoistego
nieokreślenia.Czymwobectegomabyćpostulowanatożsamość
Europy,wczymmasięonaprzejawiaćorazjakiemożerodzićskut-
ki?Jesttooczywiścieniewielkitylkofragmentpytań,któreteraz
explicitestawiamy.Skorozaśnasząpowinnościąjestudzielaniena
niewyczerpującychodpowiedzi,tonależyzastanowićsięnadcelo-
wościąsyntezyogromnegodziedzictwakulturowegowjednym
organizmiespołeczno-politycznym,jakimdziśjeststarykontynent.
1
T.Kroński,RozważaniawokółHegla,Warszawa1960,s.292.
2
Zob.O.Spengler,ZmierzchZachodu,tłum.J.Marzęcki,Warszawa2001.
5
