Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
UrszulaPękala
orazokonfrontacjizprzeszłością.Politykastajesięwtensposóbzarównokon-
tekstem,jakicelemmotywowanegoreligijniedziałania.
Wychodzącztychrampojęciowychzebranewniniejszymtomiestudiaprzypadku
pokazują,żewtrakcieprocesupojednania,przebiegającegowróżnychpolitycznych
warunkachbadanychkrajówpoobustronachżelaznejkurtynyorazpojejupadku,
możnarozpoznaćścisłepowiązaniereligiiipolityki.Wceluopisaniategopowiązania
wszystkieukierunkowanehistoryczniestudiaprzypadkuposługująsięteologicznym
albopolitologicznymrozumieniempojednania,którenależynajpierwdokładniej
zdefiniować(pierwszaczęśćniniejszegoartykułu).Równocześniepróbująoneodpo-
wiedziećnapytanie,wjakisposóbrealizowanomotywowanereligijniepojednanie
wkonkretnychwarunkachpolitycznych.Wszystkiestudiaprzypadkuuwzględniają
przytymspecyfikęstosunkówniemiecko-polskich(drugaczęść).Analizyposzcze-
gólnychstudiówprzypadkuidentyfikująwreszcieróżneformypowiązaniareligii
zpolitykąwprocesiepojednania(trzeciaczęść),bynatejpodstawiesformuło-
waćwnioskiocharakterzeogólnymwodniesieniudopojednaniajakoprocesuna
przecięciureligiiipolitykiorazbyzaproponowaćróżnemetodycznepodejściado
pojednaniajakoprzedmiotubadańnaukowych(czwartaczęść).
1.Teologiczneipolitologicznerozumieniepojednania
Teologia,politologiaihistoriaanalizująfenomenpojednaniawróżnychkontek-
stach,jaknp.duszpasterstwo,pamięć,rozliczeniezhistoriąipolitykahistoryczna,
strategierozwiązywaniakonfliktówietykapokoju,czyteżtzw.sprawiedliwość
okresuprzejściowego(TransitionalJustice)6.Dyscyplinyteniedysponująjed-
nakwspólnympojęciempojednania,mimożepodhasłemnpojednanie”można
dostrzecwspólnąimideępodstawową:przezwyciężenieobciążonejkonfliktem
przeszłości,tak,bywspólnapokojowaprzyszłośćskłóconychstronstałasię
możliwa.Poświęconeprocesompojednaniapracehistorykówbazująnajczęściej
natejideipodstawowej,niedefiniującprzytymwłasnegopojęciapojednania7.
Rozumieniepojednaniawteologiiipolitologiipozostajejednakinterdyscyplinar-
nieróżne;nawetintra-dyscyplinarnie,tzn.wramachdanejdyscypliny,koncepcję
pojednaniamożecharakteryzowaćróżnyrozkładakcentów.
6
PojęcienTransitionalJustice”oznaczaprocesyprzejścioweodrepresyjnegoreżimudospo-
łeczeństwa,wktórymprzezwyciężasięstarysystem.Ofiaromnależysięprzytymzadość-
uczynienie,asprawcymajązostaćoddaniwręcewymiarusprawiedliwościalboprzynajmniej
wjakieśformiepublicznieskonfrontowanizeswoimizbrodniami.
7
Ponieważhistorianiedysponujewłasnympojęciempojednania,odwołujesięonadodefi-
nicjiwypracowanychprzezteologięipolitologię,byzinterpretowaćokreśloneprocesyjako
npojednanie”.Powołujesięprzytymnaźródła,którejednoznacznienawiązujądonpojednania”
ibezpośredniosiętymterminemposługują.
