Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Ramyteoretyczno-metodologiczne
wdrożenienowego,jednolitego,niezależnegoodformywłasnościsystemupodat-
kowego(PIT—1992r.,CIT—1992r.,VAT—1993r.),wrazzeznaczącym
zmniejszeniemuznaniowościpodatkowej,byłowtymzakresieistotnymkrokiem
naprzód.Jednaktrzebadodać,żepewnezróżnicowaniesektorowedotyczącekwestii
podatkowychistniałoażdo1996r.,kiedyostateczniezlikwidowanopochodzący
zlat80.XXw.tzw.popiwek,czylipodatekodponadnormatywnychwynagrodzeń
wprzedsiębiorstwachpaństwowych(byłprzejawempewnejdyskryminacjisektora
państwowego).
Ważnymczynnikiemujednolicaniaprawwłasnościpookresiesocjalizmubyło
ponownewprowadzenieprawahandlowegodopolskiegosystemuprawagospodar-
czego.Procestenrozpocząłsięwpołowielat80.XXw.Odtegoczasucoraz
powszechniejidynamiczniezaczęłysięrozwijaćnowenierzemieślniczeformy
prywatnejprzedsiębiorczości,wpostacinajróżniejszychspółekcywilnychispółek
zograniczonąodpowiedzialnością.
OdpoczątkuXXIw.problemzróżnicowaniasektorowegowłasnościipraw
własnościprzestałpraktycznieistnieć,wykształciłysięnatomiastpewnenowe
ograniczeniaiuwarunkowaniawwykonywaniuprawwłasnościocharakterze
ogólnym.Pojawiająsięoneprzedewszystkimwstosunkowolicznychsytuacjach,
gdySkarbPaństwajestjednymzakcjonariuszy(współudziałowców)spółkika-
pitałowej.Wróżnysposób,zarównoformalny,jakimniejformalny,państwo
przypisujesobieiwykonujewiększyzakresprawwłasności,niżwynikałobyto
jedyniezwielkościudziałówkapitałowych.Problemtenrozważymydokładniej
wrozdz.8.2.
Wrozwiniętychsystemachgospodarczychprawawłasnościzawierajądwa
kluczoweelementy:
1)wolnośćodarbitralnychdziałańzestrony,,aktorówpolitycznych’’
36
,
wszczególnościadministracjirządowej,mogącychprowadzićdoczęś-
ciowegolubcałkowitegowywłaszczeniaprzezpaństwo,
2)ochronaprzedwywłaszczeniemprywatnym,obejmującaskutecznysystem
wymiarusprawiedliwościiegzekwowaniaprawa,szczególniewzakresie
bezpieczeństwaprywatnychumówgospodarczych.
Obawymiarysązesobąwyraźniepowiązane.Rządyprawa(praworządność)
iskuteczneegzekwowanieprawwłasnościchroniąprzedarbitralnymwywłasz-
czeniemzarównopaństwowym,jakiprywatnym.Wsytuacjiodwrotnejniedosko-
nałysystemochronyumówprywatnychtworzypróżnię,gdzieci,którychwładza
(szerokorozumiana)jestsilniejsza,zyskująwięcej.Wwymiarzeempirycznym
teogólnesformułowaniaprzekładająsięnakonkretneocenyuzyskanewwyniku
badańrealnychgospodarek.Wtablicy1.1zostałyzawartewskaźnikiopracowane
przezHeritageFoundation/,,TheWallStreetJournal’’dlagospodarekpostsocja-
listycznych.
36
A.Dyck,PrivatizationandCorporateGovernance:Principles,Evidence,andFutureChallen-
ges,,,WorldBankResearchObserver’’2001,No.16.
