Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZmierzchEuropy?...
Odwątpliwościnaturyformalnej(bodotakichzaliczyćnależy
kwestięterminologii)istotniejszyjestdrugizarzutpodnoszonywobec
filozofiichrześcijańskiej.Zarzuttenjestniemaltakstaryjakchrześcijań-
stwo,spotkaćsięznimmożnabowiemjużuniektórychOjcówKościoła
(naprzykładuTertuliana).Wmyśliwspółczesnejkrytykapojęcianfilo-
zofiachrześcijańska”łączonajestzwyklezosobąAdolfavonHarnacka.
Tenprzedstawicielprotestanckiejteologiiliberalnejwopublikowanym
w1900rokudzieleIstotachrześcijaństwa
4
związekreligiichrześcijań-
skiejzfilozofiąuznałzanajbardziejszkodliwewydarzeniewdziejach
chrześcijaństwa.WedługHarnacka,przejęcieprzezchrześcijantermi-
nologiifilozoficznejwypaczyłoprawdziwysensnauczaniaChrystusa,
sprawiając,żezałożonaprzezNiegoreligiautraciłaswójautentyzm
istałasięnreligijnąfilozofią”
.Harnackiinnizwolennicytegostanowiska
podkreślali,żereligia(którejcelemjestwskazanieczłowiekowidrogi
dozbawienia)niepotrzebujeżadnejfilozofii.
Takpoważnyzarzut,negującypotrzebęistnieniafilozofiichrześci-
jańskiej,odpieranonaszeregsposobów.ÉtienneGilson(1884-1978),
jedenznajwybitniejszychznawcówtejproblematyki,argumentował
następująco:
Gdybyistotachrześcijańskiejnowinyuległa»zepsuciu«wpostaci
filozofiijużwdrugimwieku,chrześcijaństwowkrótceprzestałoby
istniećjakoreligia,wskutekczegoniebyłobyhistoriifilozofiichrze-
ścijańskiej.Wrzeczywistościbowiemtoniefilozofiautrzymywała
przyżyciuchrześcijaństwoprzezokresczternastustuleci,leczraczej
chrześcijaństwoniedopuściłodoobumarciafilozofii5.
4
AdolfvonHarnack,DasWesendesChristentums,Leipzig1900.
5
ÉtienneGilson,Historiafilozofiichrześcijańskiejwwiekachśrednich,tłum.Sylwester
Zalewski,Warszawa1987,s.10.
20
