Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
9
zmłodościJakobMichaelReinholdLenz.Niewiedział,żestolicaksięstwa
Sachsen-Weimar-EisenachokrzykniętazostanieniebawemmianemAten
nadIlmą,aonrazemzSchilleremstanietunacokolenajsłynniejszego
niemieckiegopomnika.Niewiedział,żepanivonSteinpóźniejodbierze
odniegoswojelistyijezniszczy,takżeichepistolarnydialogzachowa
sięwzmonologizowanejpostaci.Wiedząctowszystko,jesteśmyskłonni
czytaćteźródławtakiejwłaśniefinalnejperspektywieistosowaćmniej
lubbardziejświadomiekryteriawyprowadzoneztejwiedzy.
Pierwszyipodstawowywynikającystądkluczmawartościujący
charakter:skoronapisałjenajwiększyniemieckipoeta,musząbyćczymś
wyjątkowyminiezwykłym.Gdybyjednakniewiedzieć,żewyszłyspod
pióraGoethego,możnabyrówniedobrzedojśćdowniosku,żepomimo
niewątpliwejjęzykowejinwencjiistylistycznegobogactwakomunikują
uderzającomonotonnetreści,rażąegocentrycznąperspektywąautora,
aichemocjonalnośćztrudemprzebijasięprzezracjonalnieuporząd-
kowanyispokojnyduktjęzykowy.Zresztąichpierwszewydaniewcale
niewywołałoentuzjazmu.WrocławskigermanistaAugustTimotheus
KahlertwliściedoKarolaAugustaVarnhagenvonEnsezwrześnia
1849rokunapisał,żepoukazaniusiępierwszegotomuwydawcaAdolf
Schöllzwlekałzpublikacjąnastępnych,ponieważsprzedażpozostawała
poniżejoczekiwań.KomentarzKahlertaprzypominadzisiejszenarzekania
nawszechobecnośćnowychmediów:nLudzieczytająjużtylkogazety”1.
Innainterpretacyjnamatryca,którąnarzuciłapóźniejszaperspektywa
egzegetów,poleganadoszukiwaniusięwkorespondencjiporządkujących
cezurisensów,któretworzysię,abywytłumaczyćstojącyzaniązwią-
zekwkategoriachlogicznegorozumowania:wyjaśnićgenezę,określić
racjębytuiznaleźćpowody,dlaktórychsięrozpadł.Takieantycypują-
cepodejściekażenaprzykładinterpretowaćwyjazdpisarzadoWłoch
jakopróbęzdystansowaniasięodCharlotty,aprzecieżgdybyśmynie
wiedzieli,żetrzylatapóźniejichdrogisięrzeczywiścierozeszły,można
bywtymwidziećraczejszansęnazintensyfikowanieepistolarnejre-
lacji.Innyinterpretacyjnyzabiegbędącyklasycznymkonstruktemex
postpoleganaprzypisywaniutemuzwiązkowiformacyjnejfunkcji.Nie
1DerBriefwechselzwischenKarlAugustvonHolteiundAugustTimotheusKah-
lert,herausgegeben,miteinemVorwortversehenundkommentiertvonW.Ku-
nicki,Leipzig2018,s.251.Jeśliwprzypisieniepodanonazwiskatłumacza,prze-
kładyniemieckojęzycznychcytatówpochodząodautora.
