Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
WSTĘP
europejskapowieśćwielezawdzięczakorespondencyjnejgorączceXVIII
wieku.Zniejurodziłysięwielkiepowieściepistolarne:PamelaSamuela
Richardsona,CierpieniamłodegoWerteraGoethegoczyNiebezpieczne
związkiPierre’aChoderlosdeLaclosa.Dolistusięgalitakżeautorzy
dziewiętnasto-idwudziestowieczni,jaknp.BettinavonArnimczyFranz
Kafka,wykorzystującyzpełnąświadomościąjegokomunikacyjnysta-
tuszlokalizowanynapograniczuautentycznościifikcjonalności.Ale
korespondencjatonietylkodomenapisarzy.Zoczywistychwzględów
listywielkichosobistościbudziłyinadalbudzązainteresowaniebiogra-
fów,aleteżiczytelników,tęskniącychdowszystkiego,coemanujeaurą
niezwykłości,ichcącychpoznaćczęstoskomplikowaneżycieprywatne
wybitnychpostaci.Obecnyrenesansbiografistykiśledzącejróżneformy
nlifewriting”wjakimśsensienawiązujedojejpozytywistycznychpocząt-
ków,alejednocześnieilustrujeprzeobrażeniadokonującesięwramach
postępującejmedializacjipercepcjiikondycjiwspółczesnegoczłowieka.
CzytającdziślistyGoethegodoCharlottyvonStein,jesteśmyskon-
frontowanizrzeczywistościątekstuuwikłanegowtradycjęikonwencję,
aleteksttenjednocześnieodsyładorzeczywistychpostaci,ichrzeczy-
wistychżyciowychokolicznościirzeczywistychtreścizajmującychich
uwagę.nOdsyła”tonieznaczywcalenwiernieodzwierciedla”.Teksttonie
jestżycie,alesekwencjaznaków,pozwalającychodtworzyćwwyobraźni
odbiorcywydarzenia,przeżyciaiemocjezgodniezintencjąautoraijego
subiektywnympunktemwidzenia.Tęintencjęnajpełniejrozumiałireali-
zowaładresat,czylipanivonStein,którawtrakcielekturyposiłkowałasię
całymsystememreferencjizasadzającymsięnapozatekstowychdoświad-
czeniachiinterpersonalnychrelacjachumocowanychwanalogicznym
horyzonciehistorycznym.Takimsystememniedysponujewspółczesny
czytelnikikomentator,któryskazanyjestnadomysły,supozycjeiznaki
zapytania.Aleczasowaperspektywawyposażagowwiedzę,którejnie
moglimiećbezpośredniuczestnicytegoepistolarnegodialogu,wiedzę
dotyczącądalszegorozwojuwydarzeń.KiedyGoethepisałpierwsze
bilecikidoCharlotty,niewiedział,żew1786rokuwyjedziedoWłoch,
aniteż,żewkrótcepopowrociedoWeimarudojdziedozerwaniaich
związku.Niewiedział,jakpotoczysięjegożycieiliterackakariera–
mógłbyłprzecieżskończyćjakoklepiącybiedęmalarzwRzymie,tak
jakFriedrichMüller,czyteżpogrążyćsięwotchłaniachmaniakalnych
urojeńiumrzećprzedwcześnienamoskiewskiejulicy,jakinnyprzyjaciel
