Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Znamiętypuczynuzabronionego
słów,zasadniczoprzezokreśleniezasad,któryminależysiękierować
wceluuniknięciawieloznaczności(zzasadtychwynikaćbędziem.in.
hierarchiaznaczeń).Wefekciezaryzykowaćmożnatwierdzenie,żezna-
mionaotrzymasiępozdekodowaniunormy122.
Powyższerozważaniaskłaniajądoprzyjęcia,żeznamiętypuczynuza-
bronionegopowinnobyćpostrzeganetakżejakoelementwyrażający
powinność,awięcjakoskładowanormy123.Substratznamieniajest
bowiemrównieżsubstratemnormy.Utworzonanormazarazemkory-
gujepoczątkowysubstrat.Analizaznamionwykraczawięcpozaczysto
semantyczneigramatycznepojmowanietekstuinależyjąutożsamiać
zanaliząelementówskładającychsięnanormęjakocałość.Normakar-
noprawnamożebyćzatemwswejtreściidentyfikowanazzestawemzna-
mion,awięcztypemczynuzabronionego(jestonajednakposzerzona
oelementpowinnościowy),coskłaniadowyrażeniapoglądu,żewujęciu
teoretycznymtypczynuzabronionegobędzietreściąnormyprawnej124.
122Stanowiskoprzeciwne,odrzucającemożliwośćuznania,żeznamięuzyskujesięwdrodze
wykładni,prezentujeI.Andrejew,Ustawoweznamionaczynu…,s.122.Tylkonamarginesie
wskazaćnależy,żezbieżnaproblematykapodnoszonabyławfilozoficznychkoncepcjachzna-
czenia.DoniedawnastanowiskobliskiepoglądomI.Andrejewabyłodominujące.Jaksiębo-
wiemwskazuje,nstarożytni,możezwyjątkiemstoików,bodajżewszyscyfilozofowieśrednio-
wiecza,całyXVIiXVIIw.,awXIXw.JohnsoniMill,naprzełomiezaśXIXiXXw.oraz
wXXw.Frege,poczęściHusserl,Meinong,Russellzwcześniejszegookresujegotwórczości,
poczęściWittgenstein,aletylkojakoautorTraktatulogiczno-flozofcznego-wszyscyonide
factobudowaliteorięznaczeniaimionwłasnychlubnazwistaralisięją-zezmiennympo-
wodzeniem-rozciągnąćnawszelkiewyrażeniajęzyka,azwłaszczanazdania,kierującsię
wtymwiarą,żeznaczeniezdania,jakocałościzbudowanejzposzczególnychsłówjestfunkcją
znaczeńjegoskładników”,zob.J.Pelc,Oużyciu…,s.202.Obecnie,główniepodwpływemtzw.
oksfordzkiejszkołyjęzyka,znaczeniewyrazówjestczęstopostrzeganejakowtórnewobeczna-
czeniazdania,tozaśwynikazjegofaktycznegoużycia(będzieotymszerzejmowawrozdziale
II).Możnasięzatempokusićorefleksję,żeujmowanieznamionwswoimrozwojuwykazuje
podobieństwadorozwojukoncepcjiznaczeniawfilozofiiijęzykoznawstwie.Charakterystyczne
jestrównież,żetezyI.Andrejewagłoszonebyływczasach,wktórychwprawiekarnymnie-
podzielniepanowałaklaryfikacyjnakoncepcjawykładni,którawswympierwotnymkształcie
wykładnięprawarezerwujetylkodosytuacji,wktórychniezachodziłobyizomorficznerozu-
mienietekstu(szerzejowskazanychzagadnieniachzob.rozdziałyIIiIVniniejszejksiążki).
123Zbliżonypoglądzob.Ł.Pohl,Prawokarne.Wykładczęściogólnej,Warszawa2015,s.104;
Z.Jędrzejewski,Typczynuzabronionegoastrukturanormy(w:)B.T.Bieńkowska,Z.Jędrze-
jewski(red.),Problemywspółczesnegoprawakarnego.Częśćpierwsza,Warszawa2016,s.77.
124Zgodniezwcześniejszymiuwagamianalizowanebędątylkoznamionawyznaczającepo-
winność,cooznaczaćbędziebadaniejedynieelementówskładającychsięnanormęsankcjo-
nowaną-przyjmująckoncepcjękonstrukcyjnąnormy(szerzejwtymprzedmiocieR.Dębski,
Jeszczeonormie…,s.116in.)albonahipotezęidyspozycjęnormy,apominięciesankcji-
57
