Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Gacka,ZnaczenieosobywteologiiJozephaRatzingera-BenedyktaXVI,Warszawa2010
ISBN978-83-7072-617-1,©byWydawnictwoUniwersytetuKardynałaStefanaWyszyńskiegowWarszawie2010
26.
OSOBAITEOLOGIA
wyjaśnićniczego,cosięodnosidoTrójcyŚwiętej,niemożeteżmieć
zastosowaniawchrystologii.Pozostajewyrażeniemistniejącymna
płaszczyźnieduchagreckiego,rozumianegowterminachsubstancji.
Ks.prof.Bartnikzauważył,żenswoistyrealizmbytowyosobyludz-
kiejpodkreślałaszczególniepatrystycznaszkołarzymska,któraczęsto
ujmowałaosobęjakosubsystencję,nietylkosubstancję.Ocochodzi?
Otóżsubstancjawtradycjizachodniejoznaczałaraczejbytwaspekcie
jegoformy,istoty,natury,niemaljakokawałekprzyrody.Natomiast
subsystencjaoznaczaraczejbytwjegoaspekcieistnieniowym,egzy-
stencjalnym,dynamicznym,conapolskitrzebaprzełożyćjakosamo-
istność.Dlategogreckiehypostasis,cooznaczałoosobę,papieżJanII
zaośrodkiemrzymskimtłumaczyłwroku534jakosubsistentia,anie
jakosubstantia(DH401),choćkonstrukcjaterminuhypostasisbardziej
odpowiadasłowusubstantia.Słowobowiemsubstantiapochodziodsub
–stare,czylistaćwsobie,cowyrażaraczejaspektstatycznyire-
istyczny.Subsystencjazaśpochodziodsub–sisto,sub–existoioddaje
raczejistnieniewsobie,czylisamoistność,realnezapodmiotowanie
egzystencjisubstancjalnej.Dziękitejkoncepcjiosobyjakoabsolutnej
egzystencjiczłowiekwujęciusyntetycznymniejestkimśzłożonym
ztrzechwarstw:ciała,duszyiformyosobowej,alejestkimśistniejącym
samoistniewsobieiowetrzywarstwystanowiąścisłąjedność”10.
ZdaniemRatzingeranapoczątkuśredniowieczaRyszardodśw.
Wiktoradoszedłdopojęciaosoby,którewynikazsamejistotychrześ-
cijaństwa.Definiujeosobęjakospiritualisnaturaeincommunicabilis
existentia,jakowłasnąniepowtarzalną(nieprzekazywalną)egzystencję.
duchowejnatury.Słuszniepodkreśla,żeosobawsensieteologicznym
nieznajdujesięnapłaszczyźnieesencjalnej(istotowej),leczegzy-
stencjalnej,subsystentnej(istnieniowej).Taostatniakategoriawświe-
ciestarożytnymniebyłajakotakauznawanazaprzedmiotfilozofii.
Wtamtejbowiemepocefilozofiabyłaograniczonawyłączniedopo-
ziomuistotowego(essentia,.substantia),niepodejmowaławymiaru
historii.Teologiascholastycznarozwinęła,biorącpoduwagęówwkład
wduchaludzkiegowiarychrześcijańskiej,kategorieegzystencjalne.
10.Cz.S.Bartnik,Osobaadusza,nPersonalizm”12(2007),s.25.
