Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Znaczenie:źródłaproblematyki
9
domagająsiędalszegodoprecyzowania,gdyżniejesttrudnozauważyć,że
wyrażenia„sposóbrozumienia”i„sposóbużycia”niesąsynonimami.
Problematykaznaczenia,jakoproblematykafilozoficzna,makilkaźródeł.
Jednymznichjestchęćzrozumienia,naczympolegaludzkawiedza.Mowatu
oczywiścieowiedzyzwerbalizowanej.TylerBurgeprzypisujetopodejście
Fregemu,Russelowiineopozytywistom,którzyzajęlisięznaczeniemjęzyko-
wym,gdyżdostrzegliwnim„kluczdozrozumienialudzkiejwiedzy”
7
.Tesame
motywacjemożnaprzypisaćjużPlatonowiiArystotelesowi.Oczywiście
trudnojestwprzypadkuArystotelesamówićowyraźnejteoriiznaczenia.
Możnajednaktakąteorię,napodstawiepewnychfragmentówjegopism,
zrekonstruować.Okażesięwówczas,żeznaczeniawyrażeńjęzykowych
wpewnymsensiekonstytuująnasząwiedzęorzeczywistości–wiedzę,którą,
podkreślmy,możnawyrazićjedyniewjęzyku.PlatoniArystotelesjako
pierwsipróbowaliodpowiedziećnapytanieoto,cosprawia,żepewnezdania
trafnieopisująrzeczywistość,próbującuchwycićnaturęzwiązkumiędzy
rzeczywistościąajejopisem.
MniejwięcejodpoczątkuXX-egowiekuproblematykaznaczeniastajesię
centralnymzagadnieniemfilozofiijęzyka.Początkówtejproblematykimożna
sięjednakdopatrzyćjużwpytaniupostawionymprzezPlatona:„Dlaczegota
samanazwamożeoznaczaćtakwieleróżnychrzeczy?”JakwiadomoPlaton
odpowiedziałnatopytaniewprowadzającpojęciepozaczasowejiniezmiennej
idei,którąegzemplifikująposzczególnerzeczyprzynależnedodanegogatun-
ku.Arystoteleswprowadziłnatomiejscepojęcieformy,którawpewnym
sensiejestwrzeczachisprawia,żerzeczysątym,czymsą,tj.przynależądo
danegogatunku.
Pracadzielisięnadwiezasadniczeczęści:pierwsza,obejmującarozdziały
1–4,macharakterhistorycznyazarazempolemiczny,druga–konstruktywny
iprzedstawiaholistycznepodejściedoproblematykiznaczenia.Nasze
rozważaniarozpoczniemyodwyodrębnieniaprzedteoretycznychsensów
terminu„znaczenie”.Przedstawionerozstrzygnięciabędąmiałycharakter
wstępnyiprzygotowawczy.Poważnebadanianadznaczeniemniemogą
bowiemopieraćsięnapróbieuściśleniaintuicjizwiązanejztympojęciem
ikoniecznejestsformułowanieteoriiznaczenia.Wkolejnychdwóchrozdzia-
łachprzedstawięwybraneteorieznaczeniawujęciuhistorycznym,począwszy
odstarożytnościażdopołowyXXwieku.Prezentowaneteorieutożsamiają
znaczeniazróżnymibytami,należącyminiemaldowszystkichmożliwych
kategoriiontologicznych.Jakbędęsięstarałpokazać,dominująceażdo
połowyXXwiekuteorieznaczeniamożnawyprowadzićzpróbinterpretacji
filozofiiArystotelesa,wszczególnościzaśjegopojęciaformy,którąuznajęza
prototyppojęciaznaczenia.Częściowyprzełomwbadaniachnadznaczeniem
7
Zob.Burge2005:6.
