Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
przyniosłypraceGottlobaFregego,którepozwoliłynaprzypisanieznaczeń
wyrażeniomnienazwowym.Jakbędęsięjednakstarałpokazać,Fregenie
zdołałwyzwolićsiędokońcaspodwpływuarystotelizmu.
Kolejneteorieznaczeniaudzielałybardzoróżnychodpowiedzinapytanie
oto,jakimbytemjestznaczenie.Nasuwatopodejrzenie,żebyćmożeproble-
myzezdefiniowaniemznaczeniasąkonsekwencjąpewnegosposobuposta-
wieniaproblemu,któryprowadzidoreifikacjiznaczenia.Byćmożeniedasię
zatemzbudowaćanidefinicjinominalnej,anidefinicjirealnejtegopojęcia,
leczkoniecznebędziezbudowanieteoriiznaczenia.Wrozdziale
czwartymzastanowimysięnadsamąteoriąznaczenia:jakiewarunkipowin-
naspełniać,czymfaktyczniepowinnasięzajmowaćiczymusioperować
explicite
terminem„znaczenie”.Konkluzjategorozdziałujestnastępująca:
teoriaznaczeniajęzykanaturalnegomawyjaśniaćfenomenkomunikacji
językowej,czyli,innymisłowy,mawyjaśniaćzachowaniajęzykoweużytkow-
nikówjęzyka.Niepowinnobyćnatomiastcelemtakiejteoriieksplikowanie
przedteoretycznego,intuicyjnegopojęciaznaczenia.Teoriatapowinna
natomiastumożliwićwyjaśnienieowejintuicji.
Filozoficznarefleksjanadznaczeniemwyodrębniłasięzrefleksjinad
ludzkąwiedzą.Komunikowaniewiedzystanowiniewątpliwieważnyaspekt
zachowańjęzykowychczłowieka.Dlategoteżfilozoficznarefleksjanad
problematykąznaczeniawywodzisięzfilozofiinauki.Owo„naukowe”
pochodzeniejestrównieżpowodem,dlaktóregomożnamówićopewnym
„grzechupierworodnym”większościteoriiznaczenia.Naukiposługująsię
bowiemwyidealizowanymiiuproszczonymijęzykami.Sątojęzykistworzone
specjalniedlaściśleokreślonychcelów,języki,którecelowopozbawionowielu
cechcharakteryzującychjęzykinaturalne.Oswoistościjęzykównaturalnych
decydujązazwyczajtecechy,któreniewystępująwjęzykachteoriinauko-
wych.Niedasięzatemprzenosićwszystkichrozstrzygnięćdotyczącychtakich
wyidealizowanychjęzykównajęzykinaturalne.Wieleteoriiznaczeniajestdla
językanaturalnegocałkowicienieadekwatnych,gdyżbyłyformułowanedla
uproszczonychjęzykówteoriinaukowych,apoczynionedlanichrozstrzygnię-
ciabyłyprzenoszonenajęzyknaturalny.Charakterystycznedlatychteorii
reifikowanieznaczeńjestrezultatemich„naukowej”genezy.
Jednazgłównychteztejpracygłosi,żeznaczeniewyrażenianiejestby-
tem,którymożemyniezależnieodjęzykauchwycić,leczjestkonstytuowane
przezcałyjęzyk.Zreifikowaneznaczeniatraktujęjakoswoisteprotezy,które
pozwalająnawyjaśnieniepewnych„lokalnych”zjawiskjęzykowych,lecznie
umożliwiająwyjaśnieniaposługiwaniasięjęzykiemnaturalnymicodziennej
komunikacjijęzykowej.Niejestoczywiściemoimcelemdeprecjonowanie
teoriiznaczeniabudowanychwoparciuojęzykiteoriinaukowych,lecz
wykazanieichnieprzydatnościlubograniczonejprzydatnościwwyjaśnianiu
