Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp◆13
Niejestempierwszym,któryanalizęTocqueville)aogniskujewo-
kółproblematykireligijnej.Książkami,któregłównielubczęściowo
przyjmujątakąperspektywę,możnazapełnićpółkę.Jesttoefektszer-
szegozainteresowania,jakimodokołopółwieczacieszysięfrancuski
myśliciel.WprawdziedorobkiemTocqueville)adługozajmowalisię
głównieteoretycyipraktycyamerykańskiejdemokracji,leczzmie-
niłosiętopodrugiejwojnieświatowej.RaymondAronprzywrócił
concitoyenświadomościFrancuzówiszerszejpubliczności,ponieważ
dostępnenarzędziateoretyczneniepasowałydoopisuspołecznejrze-
czywistości,któragootaczała.Tocquevillewrócił,gdyżjegoanaliza
demokratycznegoukładuspołecznegookazałasięaktualna.Napięcia
towarzysząceludziomepokidemokracjiczysprzeczności,którepoja-
wiająsięprzypróbiegodzeniarównościiwolności,niesąfenomenem
przejściowym,lecznieodłącznącechąnaszejkondycjispołecznej.
Religiazajmujeszczególnemiejscewtymskomplikowanym
układzie,nacozwróciłouwagęwieluwybitnychautorów.Niektó-
rzyznichtraktująTocqueville)ajakbadaczaspołecznegoisprowa-
dzająanalizęreligiidofunkcji,którajestjejprzypisywana3.Inni,wi-
dzącwnimczłowiekazmagającegosięzwiarą,przyjmująwrezultacie
indywidualistycznąperspektywę4.Decydującsięnatentemat,robię
towprzeświadczeniu,żemimowysiłkuwspomnianychwyżejauto-
rówmożliweipotrzebnejestświeżespojrzenie,któreuwzględnioby-
dwaobliczaTocqueville)a.Mamświadomość,żetapróbaprowadzina
grząskigrunt,gdziekonieczneokazujesięłączeniebadańnaddemo-
kracjązradykalniesubiektywnymproblemstosunkuautoradowiary.
Uważamjednak,żeprzezrozdzielenietychdwóchperspektywczytel-
3
Zob.J.Lively,TeSocialandPoliticalToughtofAlexisdeTocqueville,Oxford
UniversityPress,Oxford1962,s.184-197;S.Kessler,Tocqueville’sCivilReli-
gion,AmericanChristianityandtheProspectsforFreedom,StateUniversityPress,
Albany1994;M.Zetterbaum,TocquevilleandtheProblemofDemocracy,Stan-
fordUniversityPress,Stanford1967.
4
Zob.C.Hinckley,TocquevilleonReligiousTruth&PoliticalNecessity,nPolity”
1990,Vol.23,No.1,s.39-52;C.Zuckert,NotbyPreaching:Tocquevilleonthe
RoleofReligioninAmericanDemocracy,nTeReviewofPolitics”1981,Vol.43,
No.2,s.259-280;D.S.Goldstein,TrialbyFaith.ReligionandPoliticsinToc-
queville’sTought,ElservierScientificPublishingCompany,NewYork1975;
M.McLendon,Locke,Tocqueville,Jansenism,andthePsychologyofFreedom,
nAmericanJournalofPoliticalScience”2006,Vol.50,No.3,s.664-675.
