Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18Wstęp
ville,stanowiważnywkładmyślicielawteorięideologii15.Zarazem
jednakwskazujeonnacharakterystycznypotencjałteologicznyczło-
wieka.Wtymkontekścieudowodnię,żepojęcieludzkości,októrym
piszeTocquevillewrozdzialeOdemokracjiwAmerycepoświęconym
źródłompoezji,stanowiważnywglądwmożliweobliczareligiiepo-
kidemokratycznej.
UzgodnienieziemiiNieba
Tocquevillepostuluje,bywkażdejepoceporządekreligijnyuzgad-
niaćzporządkiempolitycznym.Wtymstwierdzeniuniemaokreś-
lonejhierarchiiporządków,apotencjałzmianydotyczyzarówno
ustrojówziemskich,jakiświętych.Postulattenjestważnywkontekś-
cieewentualnejużytecznościreligiiobjawionej.Tostanowiskotwo-
rzyrównieżprzestrzeńdlaobecnościróżnychwspółczesnychreligii
odpowiadającychpolitycznymprawomiobyczajomwróżnychczę-
ściachwspółczesnegoświata,cojestistotnewkontekścieaktualności
myślifrancuskiegoautora.FragmentOdemokracjiwAmeryce,wktó-
rymTocquevilleformułujetenpostulat,niewybrzmiewajednakwy-
raźniewpolskimtłumaczeniu.Wrozdzialepiątymbędędowodził,że
matoważneskutkidlaodbioruznaczeniareligiiuTocqueville)aprzez
polskichczytelników.Zrobięto,polemizujączPawłemMarczew-
skim,któryswojąinterpretacjęznaczeniareligiiuTocqueville)abu-
dujewłaśnienatymfragmencieOdemokracjiwAmeryce16.
TeizmTocqueville’a
Jednymzwyzwań,zjakimprzychodzisięzmierzyćczytelnikowiToc-
queville)a,jestodpowiedźnapytanie,ojakąreligięchodziautorowi
OdemokracjiwAmeryce.WprzypadkuanalizyreligiizaAtlantykiem
wyłaniasięobrazAmerykanówzwłasnejwolipodporządkowanych
chrześcijańskimdogmatomzewzględunadoczesnekorzyści.Taki
wniosekwskazujenareligięobywatelskąodzianąwszatychrześcijań-
15
K.Mannheim,Ideologiaiutopia,przeł.J.Miziński,Test,Lublin1992.
16
P.Marczewski,Uczynićwolnośćnieuchronną.WątkirepublikańskiewmyśliAlexi-
sadeTocqueville’a(rozdziałWędzidłoMinotaura.Tocquevilleipochwałareligii
obywatelskiej),WydawnictwoInstytutuFilozofiiiSocjologiiPAN,Warszawa
2012.